İsrail’de Koalisyon Krizi: Şas Partisi Hükümetten Çekildi
İsrail siyaseti, Ultra-Ortodoks Şas Partisi’ne mensup bakanların Başbakan Binyamin Netanyahu’ya istifalarını sunmasıyla yeni bir kriz dönemine girdi. İsrail basınına göre, bu istifalar hükümetin geleceği üzerinde önemli etkilere yol açacak.
İstifa Eden Bakanlar ve Siyasi Sonuçları
İstifa mektuplarını sunan bakanlar arasında İçişleri Bakanı Moşe Arbel, Refah Bakanı Yaakov Margi ve Dini İşler Bakanı Michael Malkielli bulunuyor. İsrail yasaları uyarınca, bakanların istifaları sunulduktan 48 saat sonra resmi olarak yürürlüğe girecek. Şas Partisi’nin kabinedeki diğer üyeleri olan Sağlık, Çalışma ve Tarım bakan yardımcılarının da istifalarını yakında sunmaları bekleniyor.
Bu istifa dalgası, İsrail’de “Norveç Yasası” olarak bilinen seçim düzenlemesi uyarınca Şas Partisi milletvekilleri Erez Malul ve Semion Moşiaşvili‘nin milletvekilliklerinin düşürülmesine neden olacak. Boşalan bu koltuklara ise istifa eden bakanlar geçecek.
Aşırı Sağcı Ortaklar Boşalan Koltukları İstiyor
Başbakan Binyamin Netanyahu‘nun aşırı sağcı koalisyon ortakları, Ultra-Ortodoks Şas Partisi’nin ayrılmasıyla boşalan bakanlıklar ve Meclis Komitesi pozisyonları için harekete geçti. The Times of Israel gazetesinin haberine göre, aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, İnşaat ve İskan ile İçişleri bakanlıklarının kendi partisi olan Yahudi Gücü‘ne verilmesini talep ediyor. Kabinenin bir diğer aşırı sağcı ismi olan Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ise İsrail Meclisi’ndeki Maliye Komitesi başkanlığının kendi partisi Dini Siyonizm’den bir isme atanmasını istiyor.
İstifanın Arkasındaki Neden: Askerlik Muafiyeti Anlaşmazlığı
Ultra-Ortodoks Yahudi (Haredi) partilerinden Şas, hükümetten çekilme kararını, Haredilerin askerlikten muaf tutulmasını sağlayacak yasa tasarısı üzerindeki anlaşmazlıklar nedeniyle aldığını duyurdu. Bu kararla birlikte, daha önce Birleşik Tevrat Yahudiliği ittifakını da kaybeden Netanyahu hükümeti, 120 sandalyeli Meclis‘te sadece 50 milletvekilinin desteğine sahip bir azınlık hükümeti konumuna düştü. Ancak 11 milletvekiline sahip Şas Partisi, koalisyondan çekilmesine rağmen muhalefetin hükümeti devirme girişimlerini desteklemeyeceğini açıkladı. Mevcut siyasi tabloya göre, azınlık hükümetinin Meclis’in tatile gireceği 27 Temmuz‘dan sonra, yeniden açılacağı Ekim 2025‘e kadar iktidarda kalması bekleniyor.
Haredilerin Askere Alınması Tartışması
İsrail’de 18 yaşını dolduran her vatandaş için zorunlu olan askerlik hizmetinden Haredilerin muaf tutulması, uzun yıllardır ülke gündeminde önemli bir tartışma konusuydu. 7 Ekim 2023‘ten sonra İsrail’in artan askeri operasyonları nedeniyle asker ihtiyacının artması, bu konuyu yeniden alevlendirdi.
İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024‘te verdiği kararla Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal bir dayanağı olmadığına ve göreve uygun olanların orduya alınması gerektiğine hükmetti. Hükümetin, askere alınmaya uygun yaklaşık 80 bin Haredi erkekten yaklaşık 24 binine askerlik celbi gönderdiği bildirildi. Haredilerin muafiyetini sağlayacak bir yasanın çıkarılamaması, Netanyahu’nun Haredi koalisyon ortaklarının Meclisi boykot etmesine ve siyasi bir krizin tırmanmasına yol açmıştı.