İstanbul’un Yeşil Alan Gerçeği: Standartlar ve Mevcut Durum
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), sağlıklı bir şehir yaşamı için kişi başına düşmesi gereken asgari aktif yeşil alan miktarını 9 metrekare olarak belirlemiştir. Ancak megakent İstanbul, bu hedefin gerisinde kalarak genel olarak kişi başına yaklaşık 8 metrekare yeşil alan sunabilmektedir. Bu durum, şehirdeki yaşam kalitesini doğrudan etkilemektedir. Peki, İstanbul’da yeşil dokunun en zayıf olduğu ilçeler hangileri ve bu sorunu çözmek için hangi adımlar atılıyor?
İstanbul’da Yeşil Alanı En Kıt İlçeler Hangileri?
Vatandaşların sıkça merak ettiği bu sorunun cevabı, Marmara Üniversitesi ve TÜBİTAK iş birliğiyle hazırlanan “İstanbul Yeşil Kent İndeksi” (2023-2025) raporuyla netlik kazanmıştır. İstanbul’un 39 ilçesini kapsayan bu detaylı araştırmaya göre, kişi başına düşen yeşil alan miktarının en az olduğu ilçeler şunlardır:
- Güngören
- Bağcılar
- Esenler
- Zeytinburnu
- Bahçelievler
- Sultanbeyli
İstanbul’daki Yeşil Alan Sorununun Boyutları
İstanbul’un yeşil alan sorunu, rakamlarla daha net bir şekilde ortaya çıkmaktadır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) verilerine göre, kent genelinde kişi başına düşen aktif yeşil alan miktarı 8,41 metrekaredir. Ormanlık alanlar gibi pasif yeşil alanlar dahil edildiğinde bu oran 12,3 metrekareye yükselse de, bu alanların büyük bir kısmı halkın günlük rekreasyon ihtiyaçlarına cevap verememektedir. Yapılan bir karşılaştırmada, İstanbul’un %2,2’lik yeşil alan oranıyla incelenen 34 şehir arasında son sırada yer alması, durumun ciddiyetini gözler önüne sermektedir.
Yeşil Alanları Artırmak İçin Yürütülen Projeler
İstanbul’un yeşil dokusunu güçlendirmek amacıyla hem ilçe belediyeleri hem de İBB tarafından çeşitli projeler hayata geçirilmektedir.
İlçe Belediyelerinin Çalışmaları
Bağcılar Belediyesi, yoğun yapılaşmanın getirdiği zorluklara rağmen, yeni imar projelerine yeşil alan şartı koyarak ve mevcut boş arazileri parka dönüştürerek durumu iyileştirmeye çalışmaktadır. Benzer şekilde, Ataşehir Belediyesi de önemli adımlar atmıştır. 2009 yılından bu yana ilçedeki park sayısı 171’den 225’e, toplam yeşil alan miktarı ise 397 bin metrekareden 857 bin metrekareye çıkarılmıştır. Ancak bu artışa rağmen, kişi başına düşen yeşil alan oranı hala 4,5 metrekare seviyesindedir.
İBB ve Orman Bakanlığı’nın Girişimleri
Büyük ölçekli çözümler kapsamında İBB, kent içindeki parkların sayısını artırmaya odaklanırken, Orman Bakanlığı ise Elmalı ve Alibeyköy gibi bölgelerde devasa kent ormanı projeleri geliştirerek metropole nefes aldırmayı hedeflemektedir.
Sürdürülebilir Bir İstanbul İçin Yeşil Alanların Önemi ve Çözüm Önerileri
Yeşil alanlar, estetik bir değerden çok daha fazlasını ifade eder; onlar bir şehrin akciğerleri ve sakinlerinin ruhsal ve fiziksel sağlığının temelidir. İstanbul gibi bir metropolde yaşanabilirliği artırmak için şu adımların atılması kritik öneme sahiptir:
- Planlı kentleşme: Yoğun yapılaşmanın önüne geçerek yeni yeşil koridorlar oluşturmak.
- Mevcut alanların korunması: Var olan park, koru ve ormanlık alanları titizlikle korumak.
- Toplumsal farkındalık: Yeşil alanların önemi konusunda halkı bilinçlendirmek.
- Yerel yönetimlerin iş birliği: Belediyeler arası koordinasyonu güçlendirerek bütüncül projeler üretmek.