Sosyal Medyada Yayılan Yanlış Bilgiler
Son haftalarda sosyal medya platformlarında, İtalya’nın eşcinsel çiftlerin taşıyıcı annelik yoluyla ebeveyn olmasını engelleyen yeni bir yasa çıkardığına dair çok sayıda iddia yayıldı. Milyonlarca görüntülenme alan bu paylaşımlarda, konuya aciliyet kazandırmak amacıyla sıkça “son dakika” ifadeleri ve siren emojileri kullanıldı. Paylaşımlarda genellikle İtalya Başbakanı Giorgia Meloni‘nin fotoğrafları ve üzerinde yasak işareti bulunan LGBT bayrakları yer alıyordu. Ancak bu iddiaların hiçbirinin resmi bir hükümet açıklaması veya güvenilir bir haber kaynağı ile desteklenmemesi, durumun göründüğünden farklı olduğuna dair ilk işaretti.
İtalya’daki Taşıyıcı Annelik Yasasının Gerçek Durumu
İtalya’da LGBT bireylerin taşıyıcı annelikle çocuk sahibi olması fiilen engellenmiş durumda olsa da bu durum yeni bir yasal düzenlemenin sonucu değildir. Aksine, mevcut bir yasağın kapsamının genişletilmesidir.
2004 Yasası ve Kapsamının Genişletilmesi
İtalya’da taşıyıcı annelik, 2004 yılından beri ülke sınırları içinde yasaktı. Geçtiğimiz ekim ayında kabul edilen yeni düzenleme ise bu yasağı genişleterek, yurt dışında taşıyıcı annelik hizmeti alan İtalyan vatandaşlarını da suç kapsamına aldı. Bu suçu işleyenler için ciddi yaptırımlar öngörülmektedir:
- İki yıla kadar hapis cezası
- 1 milyon euroya kadar para cezası
Bu yasal düzenleme, teknik olarak hem heteroseksüel hem de eşcinsel çiftler için geçerlidir. Dolayısıyla, yasayı yalnızca LGBT çiftlere yönelik bir yasak olarak sunmak doğru bir tanımlama değildir.
Yasanın LGBT Çiftler Üzerindeki Orantısız Etkisi
Eleştirmenler, yasağın her ne kadar tüm çiftleri kapsasa da LGBT çiftleri orantısız bir şekilde etkilediğini savunuyor. Bunun temel nedeni, İtalya’da eşcinsel çiftlerin evlenememesi veya yasal olarak çocuk evlat edinememesidir. Evlat edinme hakkı genellikle sadece evli çiftlere tanınırken, eşcinsel çiftler yalnızca “medeni birliktelik” kurabildikleri için bu haktan otomatik olarak mahrum kalmaktadır. Bu durum, taşıyıcı anneliği onlar için kalan birkaç ebeveyn olma yolundan biri haline getiriyordu.
Yargı Kararları ve Ebeveynlik Hakları
Yasal kısıtlamalara rağmen, yargı alanında LGBT ebeveynlik hakları konusunda bazı olumlu gelişmeler yaşanmıştır.
Anayasa Mahkemesi’nin Mayıs Ayı Kararı
İtalya Anayasa Mahkemesi, mayıs ayında aldığı bir kararla, iki kadının bir çocuğun doğum belgesine ebeveyn olarak kaydedilebileceğine hükmetti. Mahkeme, tıbbi yardımla gebeliğe birlikte onay vermiş ve ebeveynlik sorumluluğunu üstlenmiş bir çiftin her iki üyesinin de tanınması gerektiğini, ebeveynlik haklarının yalnızca biyolojik anneyle sınırlanamayacağını belirtti. Bu karar, LGBT hakları savunucuları tarafından doğru yönde atılmış önemli bir adım olarak değerlendirildi.
Kararın Sınırları ve Etkileri
Ancak bu önemli yargı kararı, taşıyıcı annelikle ilgili mevcut yasaları değiştirmedi. Sıkı kısıtlamalar hâlâ yürürlükte olup, karar doğal olarak taşıyıcı annelik yoluyla çocuk sahibi olan erkek eşcinsel çiftleri kapsamamaktadır.
Avrupa’daki Taşıyıcı Annelik Düzenlemeleri
İtalya, yurt dışında taşıyıcı anneliği suç sayan birkaç Avrupa Birliği ülkesinden biridir. AB genelinde ise bu konuda farklı yaklaşımlar bulunmaktadır:
- Ülke içinde taşıyıcı anneliği yasaklayan ülkeler arasında Fransa, Almanya ve İspanya bulunmaktadır.
- Taşıyıcı annelik için yasal düzenlemelere sahip olan ülkeler arasında ise Portekiz, Yunanistan ve Belçika gibi ülkeler yer almaktadır.