Güneydoğu’nun Kavurucu Sıcaklarında Tarihe Işık Tutan Kazılar
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde hava sıcaklıkları 45 dereceyi bulurken, arkeologlar, işçiler ve gönüllü öğrenciler, Diyarbakır ve Mardin‘deki antik alanlarda tarihin izini sürmeye devam ediyor. Sabahın erken saatlerinde başlayıp gün batımına kadar süren zorlu çalışmalarda ekipler, kurulan tentelerin gölgesinde verdikleri molalarla kavurucu sıcaklara karşı direniyor.
Diyarbakır İnkaya’da Bir Kilise Gün Yüzüne Çıkıyor
Diyarbakır’ın Kulp ilçesine bağlı kırsal İnkaya Mahallesi‘nde, daha önceki yüzey araştırmalarında bulunan bir bronz haçın ardından 2021 yılında Diyarbakır Müze Müdürlüğü tarafından başlatılan kazı çalışmaları bu yıl da devam ediyor. Ekip, 45 dereceyi bulan sıcaklıklara rağmen tarihe ışık tutmak için büyük bir özveriyle çalışıyor.
Kazıların Bilimsel Yönetimi ve Hedefleri
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Feray Korucu Yağız‘ın bilimsel danışmanlığında yürütülen çalışmalarda 6 uzman, 22 işçi ve 3 gönüllü yer alıyor. Dr. Yağız, bu yılki çalışmaların özellikle kilise alanında yoğunlaştığını ve yapının planına dair kesin sonuçlara ulaşmayı hedeflediklerini belirtti.
“Oldukça büyük bir mabet, dikdörtgen planlı, doğu-batı doğrultulu, bazilika planlı yapılmış bir kilise var karşımızda. Kilisenin özellikle apsis kısmında yer alan duvar örgüsü, kuzey Suriye kiliseleriyle benzer örnekler göstermekte.”
Yağız, kilisenin güney, batı ve kuzeyinde bulunan mezarların, alanın 13. yüzyıla kadar sürekli kullanıldığını gösterdiğini ve Hristiyan ölü gömme geleneklerini yansıttığını ekledi.
Sıcağa Rağmen Gelen Mutluluk
Dr. Yağız, Güneydoğu’daki sıcakların zorlayıcı olduğunu ancak her yeni buluntunun kendilerini mutlu ettiğini vurguladı. Saha sorumlusu arkeolog Kemal Atak ise, “Bazen gölgede 40 derecenin üzerinde olan sıcaklıklar güneşte 50 dereceyi bulabiliyor fakat kazıda çıkan buluntular bizi mutlu ediyor, yorgunluğumuzu atıyor.” diyerek bu durumu özetledi.
Mardin Dara Antik Kenti’nde Keşifler Sürüyor
Mardin’in Artuklu ilçesindeki Dara Antik Kenti‘nde 38 yıldır süren kazı çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında aralıksız devam ediyor. Doğu Roma İmparatorluğu’nun Sasani sınırını korumak için kurulan bu önemli kentte bugüne dek sayısız yapı ve eser ortaya çıkarıldı.
Agora ve Yeni Mozaik Alanları
Bugüne kadar nekropol, kilise, saray, agora (çarşı) ve su bendi gibi kalıntıların ortaya çıkarıldığı Dara’da, son dönem kazıları agora bölümünde yoğunlaşıyor. Bu çalışmalarda 20’ye yakın dükkan ve atölyenin yanı sıra, 1500 yıllık bir içme suyu sistemi ile konut olarak kullanıldığı düşünülen yapılarda damla ve dalga figürlü mozaikler keşfedildi. Kazı sorumlusu arkeolog Dr. Devrim Hasan Menteşe, şunları söyledi:
“Çok daha fazla yeni esere sahip olacağımızı düşünüyoruz. 50 dereceyi bulan sıcaklıkta kültür varlıklarımızı açığa çıkarttığımız için mutluyuz.”
Kazılarda 22 yıldır görev alan Murat Açıl ve 23 yıldır çalışan Yaşar Aba gibi emektar işçiler de sıcaklığa rağmen kentin ve ülkenin tarihine katkı sunmaktan mutluluk duyduklarını ifade ettiler.