Yaz Aylarında Çocuklarda Epilepsi Nöbetleri Neden Artar?
Çocuk Nörolojisi Uzmanı Dr. Afshin Dezhakam, yaz aylarında çocuklarda epilepsi nöbetlerinin artış gösterebileceğine dikkat çekiyor. Özellikle sıcak hava ve değişen yaşam rutinleri bu artışın arkasındaki temel nedenler olarak öne çıkıyor.
“Yüksek sıcaklıklar, özellikle yüzde 60 üzerindeki nemle birleştiğinde vücutta terleme yoluyla belirgin sıvı ve mineral kaybına yol açar. Terleme yoluyla vücut tarafından kaybedilen sıvı, epilepsi tedavisinde kullanılan ilaçların metabolizma sürecini hızlandırabilir. Bu da ilacın kandaki terapötik düzeyinin altına düşmesine, dolayısıyla nöbet kontrolünün bozulmasına yol açabilir.”
Dr. Dezhakam, tatil döneminde bozulan uyku düzeninin de önemli bir tetikleyici olduğunu belirtiyor.
“Yaz tatili sırasında uyku düzeninin bozulması, epilepsi nöbetlerinin tetiklenmesinde etkili bir faktör olarak öne çıkar. Günde sadece 1-2 saat daha az uyumak bile çocuklarda nöronal hassasiyeti artırarak nöbetleri tetikleyebilir. Ekran başında (TV, tablet, telefon gibi) uzun süre vakit geçirmek, uyarıcı seviyesini yükselterek uykuya dalmayı zorlaştırır ve fotosensitif epilepsiye sahip çocuklarda doğrudan nöbetlerin tetiklenmesine yol açabilir.”
Yaz Dönemi ve Artan Epilepsi Tanıları
Uzm. Dr. Afshin Dezhakam, yaz aylarında acil servislere epileptik nöbet şikayetiyle yapılan başvurularda bir artış yaşandığını ve bunun daha önce fark edilmemiş epilepsi vakalarının teşhis edilmesine olanak sağladığını ifade ediyor. Bu artışın sadece sıcaklıkla değil, aynı zamanda rutinlerin bozulmasıyla da ilişkili olduğunu vurgulayan Dr. Dezhakam, ailelerin tatil sürecinde çocuklarını daha yakından gözlemleme fırsatı bulduğunu belirtiyor. Tanı konmuş çocuklarda ise ilaçların düzenli kullanımı hayati önem taşıyor ve aşırı sıcak günlerde hekim kontrolünde doz ayarlaması gerekebiliyor.
Epilepsili Çocuklar İçin Yaz Önlemleri
Dr. Dezhakam, yaz aylarında nöbet riskini en aza indirmek için alınması gereken önlemleri sıralıyor:
- Güneşten Korunma: Gündüz 12.00-16.00 saatleri arasında dışarı çıkılmamalı, açık renkli ve pamuklu giysiler tercih edilmelidir.
- Sıvı Tüketimi: Günde kilogram başına en az 50 ml sıvı alımı hedeflenmelidir. (Örneğin, 20 kg bir çocuk için en az 1 litre su).
- İlaç Yönetimi: İlaçlar serin bir ortamda saklanmalı ve tatil nedeniyle saatleri kaydırılmadan, rutin saatinde alınmalıdır.
- Uyku Düzeni: Uyku, çocuğun yaşına uygun sürede ve düzenli olmalıdır. 6-12 yaş arası çocuklar için günde en az 9 saat uyku önerilmektedir.
Nöbet Anında Ailelerin Rolü ve Doğru Müdahale
Nöbet sırasında ne yapılacağı kadar ne yapılmaması gerektiğinin de altını çizen Uzm. Dr. Afshin Dezhakam, yanlış müdahalelerin çocuğa zarar verebileceğini belirtiyor.
“Aileler hâlâ soğan koklatma, su dökme, çocuğun ağzını açmaya çalışma gibi yanlış uygulamalara başvurabiliyor. Bu tür müdahaleler çocuğa zarar verebilir. Doğru yaklaşım; çocuğu yan yatırmak, başını yana çevirerek hava yolunu açık tutmak ve nöbetin süresini takip etmektir. 5 dakikayı aşan nöbetlerde mutlaka 112 aranmalı ve hastaneye başvurulmalıdır.”
Güvenli Tatil ve Sosyal Yaşam İpuçları
Epilepsi tanısı alan çocukların kontrollü bir şekilde sosyal hayata katılabileceğini belirten Dr. Dezhakam, bazı aktivitelere karşı dikkatli olunması gerektiğini söylüyor.
- Yüzme: Epilepsi tanısı alan bir çocuk asla yalnız başına yüzmemelidir. Denizde veya havuzda mutlaka bir erişkinin gözetiminde olmalıdır.
- Riskli Sporlar: Boks, dövüş sporları ve trambolin gibi yüksek riskli aktivitelerden kaçınılmalıdır.
- Aşırı Uyarıcı Ortamlar: Lunapark gibi yerler nöbet riskini artırabileceğinden, bu tür ortamlarda dikkatli olunmalıdır.
Dr. Dezhakam, çocukların güvenle tatil yapabilmesi için ailelerin seyahat öncesinde mutlaka nöroloji uzmanıyla görüşerek ilaçların taşınması, doz saatleri ve acil durum planı gibi konuları netleştirmesi gerektiğini tavsiye ediyor.