Türkiye’nin 2024 Enerji Raporu: Yatırımlar ve Tüketim Rekor Seviyede
Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (Elder), Türkiye’nin enerji panoramasını ortaya koyan 2024 Elektrik Dağıtım Sektör Raporu‘nu kamuoyu ile paylaştı. Rapor, ülke genelindeki yatırım tutarlarından tüketim ve üretim rakamlarına, trafo sayısından hat uzunluklarına ve abone sayılarına kadar birçok kritik veriyi içeriyor.
Dev Yatırımlarla Güçlenen Altyapı
Rapora göre, 2024 yılında Türkiye’deki elektrik dağıtım şirketleri, onaylı birim bedeller üzerinden toplam 52 milyar 465 milyon liralık dev bir yatırım gerçekleştirdi. Bu yatırımların dağılımı şu şekilde oldu:
- Şebeke Yatırımları: 40 milyar 972 milyon TL
- Yasal Zorunluluk Yatırımları: 7,6 milyar TL
- Şebeke İşletim Sistemleri: 3 milyar TL
- Diğer Yatırım Harcamaları: 822 milyon TL
- AR-GE Projeleri: 37,9 milyon TL
Bölgesel bazda en fazla yatırımı 5 milyar 77 milyon TL ile Meram EDAŞ yaparken, onu 4,5 milyar TL ile Dicle EDAŞ ve 4,2 milyar TL ile Toroslar EDAŞ takip etti.
Tüketim Rekoru ve Abone Sayısındaki Artış
2024 sonu itibarıyla faturalanan elektrik tüketimi, bir önceki yıla göre %5,76 artarak 279,04 teravatsaat ile tarihi bir zirveye ulaştı. Bu tüketimin 207,3 teravatsaati dağıtım, 71,74 teravatsaati ise iletim şebekesinden kaynaklandı. En yüksek tüketim 36,9 teravatsaat ile Toroslar EDAŞ bölgesinde kaydedildi.
Sektörlere Göre Elektrik Tüketimi
Tüketimin sektörel dağılımında liderliği yine sanayi sektörü üstlendi:
- Sanayi: 113,95 TWh (%40,84)
- Meskenler: 75,09 TWh (%26,91)
- Kamu ve Özel Hizmetler: 71,86 TWh (%25,75)
- Tarımsal Sulama: 12,41 TWh (%4,45)
- Aydınlatma: 5,73 TWh (%2,05)
Türkiye’deki toplam elektrik abonesi sayısı ise %1,94’lük artışla 50 milyon 692 bin 800‘e yükseldi. En fazla aboneye sahip şirketler 5,5 milyon ile Boğaziçi EDAŞ, 4,6 milyon ile Başkent EDAŞ ve 4,4 milyon ile Toroslar EDAŞ oldu.
Elektrik Üretiminde Yenilenebilir Enerjinin Yükselişi
Toplam lisanslı elektrik üretimi, 2023’e kıyasla %4,9 artarak 326.843 gigavatsaat olarak gerçekleşti. Üretim kaynaklarında dikkat çeken değişimler yaşandı. Doğal gazın payı %21,9’dan %19,9’a gerilerken, hidroelektriğin payı %20,5’ten %22,9’a, rüzgarın payı ise %10,9’dan %11,2’ye yükseldi. Lisanssız elektrik üretimi ise %37,7 artarak 20.370 gigavatsaate ulaştı ve bu alanda güneş enerjisinin payı %98,5’e çıktı.
Gelişen Şebeke Altyapısı
Türkiye’nin elektrik dağıtım hattı uzunluğu 2024 itibarıyla 1 milyon 491 bin kilometreye ulaştı. Toplam trafo sayısı ise 557.438’e yükseldi. Sektördeki ortalama teknik ve teknik olmayan kayıp oranı ise %18,41’lik bir düşüşle %8,99 seviyesine geriledi.
Geleceğin Vizyonu: Esnek ve Dijital Şebekeler
Elder Genel Sekreteri Fakir Hüseyin Erdoğan, raporla ilgili yaptığı açıklamada enerji dönüşümünü “elektrik çağı” olarak nitelendirdi.
“Elektrifikasyonun hızla yayılması ile yapay zeka, veri merkezleri, elektrikli araçlar ve ısı pompaları kullanımının elektrik talebini artırdığına işaret ederek, “Dağıtık üretim, enerji depolama ve mikro şebekeler tüketicileri aynı zamanda üretici konumuna getiriyor. İklim krizinin etkileri ise daha dirençli ve esnek şebekeleri zorunlu kılıyor. Bu süreçte dağıtım şirketlerinin sistem işletmecisine dönüşmesi gerekiyor.”
Erdoğan, Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) verilerine dikkat çekerek, Türkiye’de yıllık yaklaşık 2 milyar dolar olan şebeke yatırımlarının artırılması gerektiğini ve yeşil ile dijital dönüşümün ertelenemeyeceğini vurguladı. Güçlü bir gelecek için akıllı, dijital ve esnek şebekelerin stratejik bir zorunluluk olduğunun altını çizdi.