ABD’den Elçiliklere Yeni Seçim Kılavuzu
ABD Dışişleri Bakanlığı, yurt dışındaki büyükelçilik ve konsolosluklarına gönderdiği yeni bir kılavuzla, yabancı ülkelerdeki seçim süreçlerine yönelik kamuoyu açıklamalarına önemli kısıtlamalar getirdi. Associated Press (AP) tarafından ulaşılan belgeye göre, diplomatik temsilciliklerin “ABD’nin dış politika çıkarları açısından açık ve zorlayıcı bir gerekçe” olmadıkça seçimler hakkında yorum yapmaktan kaçınmaları talep ediliyor.
Kılavuz, büyükelçiliklerin belirli ideolojileri destekler nitelikteki ifadelerden uzak durmalarını ve Başkan Donald Trump’ın ‘yabancı ülkelerin egemenliğine saygı’ ilkesine uygun hareket etmelerini de vurguluyor.
Yabancı ülkelerdeki bir seçim hakkında yorum yapmanın uygun olduğu durumlarda, mesajımız kısa olmalı, kazanan adayı tebrik etmeye odaklanmalı ve uygun olduğunda ortak dış politika çıkarlarına dikkat çekmelidir.
Kararın Arka Planı ve Zamanlaması
Bu kısıtlama kararının temelinde, son yıllarda ABD büyükelçilerinin farklı ülkelerde yaptıkları açıklamaların neden olduğu diplomatik krizler bulunuyor. Özellikle siyasi kutuplaşmanın yüksek olduğu ülkelerde yapılan yorumlar, ABD’nin seçimlere müdahale ettiği algısını güçlendirerek yerel yönetimlerle ilişkileri gerginleştirdi. AP’ye konuşan ABD’li yetkililer, yeni kılavuzun bu tür krizleri engelleyerek büyükelçilerin sadece protokol çerçevesinde hareket etmesini sağlamayı hedeflediğini belirtti.
Kılavuzun zamanlaması, 2024 seçimleri sonrası göreve gelen Trump yönetiminin dış politikada daha temkinli bir yol izleme niyetini de gösteriyor. Bu hamle, yalnızca dış politikayı değil, aynı zamanda iç siyasetteki güç dengelerini yeniden şekillendirme çabasının bir parçası olarak görülüyor.
ABD Elçilerinin Tartışmalı Seçim Karnesi
Son beş yıl içinde ABD’nin çeşitli ülkelerdeki büyükelçileri, görev yaptıkları ülkelerin seçimleriyle ilgili yaptıkları müdahaleci veya olumsuz yorumlarla gündeme geldi. İşte öne çıkan bazı örnekler:
Kolombiya
ABD’nin Kolombiya Büyükelçisi Philip Goldberg, 2022’deki seçimlerle ilgili olarak “Seçimlere yabancı müdahale tehdidi vardı” diyerek Venezuela ve Rusya’yı işaret etmiş, bu durum ülkedeki siyasi tansiyonu artırmıştı.
Kenya
ABD’nin Kenya Büyükelçisi Meg Whitman, 2022 seçimlerini “Kenya’nın tarihindeki en özgür ve adil seçim” olarak tanımladı. Ancak bu yoruma, muhalefet lideri Raila Odinga, “Kapa çeneni” diyerek sert bir tepki göstermişti.
Türkiye
ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake‘in genel seçimler öncesi CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nu ziyaret etmesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan‘ın sert tepkisine neden olmuştu. Erdoğan, “Amerika’ya bu seçimlerde bir ders vermemiz lazım. Joe Biden oradan konuşuyor, Biden’ın buradaki büyükelçisi ne yapıyor? Gidiyor Bay Kemal’i ziyaret ediyor. Ayıptır, biraz kafanı çalıştır. Sen büyükelçisin. Senin buradaki muhatabın Cumhurbaşkanıdır” ifadelerini kullanmıştı.
ABD Dışişleri Bakanlığı ise bu eleştirilere şu şekilde yanıt vermişti:
Yurtdışında görevli ABD Büyükelçileri, görev yaptıkları ülkelerdeki gelişmeleri anlamaya yönelik rutin diplomatik görevlerinin bir parçası olarak hükümet üyeleri, basın, çeşitli siyasi partiler, sivil toplum ve diplomatik meslektaşlarıyla düzenli olarak bir araya gelmekte. Aynı durum Türkiye’de, Büyükelçi Flake için de geçerli.
Meksika
ABD’nin Meksika Büyükelçisi Ken Salazar, 2024’te yargıçların seçimle atanmasını öngören yasa tasarısını eleştirerek, “Doğrudan seçimler, kartellerin ve diğer kötü niyetli aktörlerin bundan faydalanmasını kolaylaştırır” demişti. Bu sözler Meksika hükümeti tarafından ‘müdahaleci bir tavır’ ve ‘egemenlik haklarına saygısızlık’ olarak nitelendirilerek ABD’ye diplomatik nota verilmesine yol açtı.