Türkiye’nin Güncel Deprem Risk Haritası ve Fay Hatları
Türkiye, jeolojik konumu itibarıyla oldukça aktif bir bölgede yer almakta ve birçok önemli fay hattını barındırmaktadır. Özellikle Kahramanmaraş merkezli depremlerin 11 ilde yarattığı yıkıcı etkinin ardından vatandaşlar, “Evimin altından fay hattı geçiyor mu?” sorusuna yanıt aramaya başladı. Bu doğrultuda, AFAD Türkiye Deprem Tehlike Haritası ve MTA Türkiye Diri Fay Hattı Haritası üzerine yapılan araştırmalar yoğunlaştı.
Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası en son 1996 yılında güncellenmişti. AFAD Deprem Dairesi Başkanlığı tarafından yenilenen harita, 18 Mart 2018’de Resmi Gazete’de yayımlanarak 1 Ocak 2019 tarihinde yürürlüğe girdi. Bu önemli proje, Ulusal Deprem Araştırma Programı (UDAP) ve Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından desteklenmiştir.
Evinizin Altından Fay Hattı Geçiyor mu? Nasıl Sorgulanır?
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA), diri fay hatları haritasını güncelleyerek kamuoyu ile paylaştı. Bu haritaya göre Türkiye’de 485 diri fay hattı bulunmakta ve bu hatlar 45 il ile 110 ilçeyi doğrudan etkilemektedir. MTA’nın resmi web sitesi veya e-Devlet sistemi üzerinden yaşadığınız bölgenin deprem riskini kolayca sorgulayabilirsiniz.
- MTA Web Sitesi: MTA’nın resmi internet sitesindeki harita uygulamasıyla evinizin altından veya yakınından fay hattı geçip geçmediğini kontrol edebilirsiniz.
- e-Devlet Sorgulama: e-Devlet sistemine giriş yaparak “Deprem Haritası Sorgulama” hizmeti üzerinden bölgenizdeki aktif fay hatlarını görüntüleyebilirsiniz.
Türkiye’deki Ana Fay Hatları
Türkiye’nin sismik aktivitesini belirleyen üç ana fay hattı bulunmaktadır:
Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF)
Türkiye’nin en aktif ve en bilinen fay hattıdır. Doğu Karadeniz’den başlayıp Kuzey Anadolu boyunca batıya uzanarak Ege Denizi’nde son bulur. Tarih boyunca çok sayıda büyük depreme kaynaklık etmiştir.
Doğu Anadolu Fay Hattı (DAF)
Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan bu fay, KAF kadar olmasa da önemli bir sismik aktiviteye sahiptir ve büyük depremler üretebilme potansiyeli taşır.
Batı Anadolu Fay Hattı
Ege Denizi ve Batı Anadolu’da bulunan bu sistem, bölgedeki yoğun sismik aktivitenin ana nedenidir ve genellikle Ege’nin genişlemesine yol açan normal faylardan oluşur.
AFAD ve MTA Fay Hattı Haritası Detayları
MTA ve AFAD tarafından sunulan haritalarda, illerin deprem risk dereceleri renklerle belirtilmiştir. Kırmızı renkle gösterilen iller birinci derece deprem bölgesi, pembe renkliler ikinci derece, sarı renkliler ise üçüncü derece riskli bölgeler olarak tanımlanır.
Bölgelere Göre Fay Hattı Haritaları
Belirli bölgeler için detaylı haritaları aşağıda bulabilirsiniz:
- MTA Kahramanmaraş Diri Fay Hattı Haritası
- MTA Hatay Diri Fay Hattı Haritası
- MTA İzmir Diri Fay Hattı Haritası
- MTA Bursa Diri Fay Hattı Haritası
İllerin Deprem Risk Dereceleri
Birinci Derece Deprem Riski Taşıyan İller
- İzmir, Balıkesir, Manisa, Muğla, Aydın, Denizli, Isparta, Uşak, Bursa, Bilecik Yalova, Sakarya, Düzce, Kocaeli, Kırşehir, Bolu, Karabük, Hatay, Bartın, Çankırı, Tokat, Amasya, Çanakkale, Erzincan, Tunceli, Bingöl ve Muş, Hakkari, Osmaniye, Kırıkkale ve Siirt.
İkinci Derece Deprem Riski Taşıyan İller
- Tekirdağ, İstanbul (1 ve 2. Bölge), Bitlis, Kahramanmaraş, Van, Adıyaman, Şırnak başta olmak üzere, Zonguldak, Tekirdağ, Afyon, Samsun, Antalya, Erzurum, Kars, Ardahan, Batman, Iğdır, Elazığ, Diyarbakır, Adana, Eskişehir, Malatya, Kütahya, Çankırı, Uşak, Ağrı ve Çorum.
Üçüncü Derece Deprem Riski Taşıyan İller
- Eskişehir, Antalya, Tekirdağ, Edirne, Sinop, İstanbul, Kastamonu, Ordu, Samsun, Giresun, Artvin, Şanlıurfa, Mardin, Kilis, Adana, Gaziantep’in bazı bölgeleri ve Kahramanmaraş, Sivas, Gümüşhane, Bayburt, Kayseri, Yozgat, Çorum, Ankara, Konya, Mersin ve Nevşehir.
Deprem Riski En Az Olan İller
Türkiye Deprem Haritası’na göre dördüncü ve beşinci grupta yer alarak en az risk taşıyan iller şunlardır: Sinop, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Kırklareli, Ankara, Edirne, Adana, Nevşehir, Niğde, Aksaray, Konya ve Karaman.
Diri Fay Hattı Nedir?
Diri fay veya aktif fay, tarihsel dönemde deprem üretmiş olan faylara verilen isimdir. Yer kabuğunu oluşturan levhaların hareketleri sonucu biriken enerji, bu hareketli kesimler olan faylar aracılığıyla ortaya çıkar ve depremlere neden olur. Faylar aktivite durumlarına göre şöyle sınıflandırılır:
- Deprem yüzey kırığı: 1900’den günümüze yüzey kırılmasıyla deprem üretmiş fay.
- Holosen fayı: Son 11.000 yıl içinde deprem üretmiş fay.
- Kuvaterner fayı: Son 2.6 milyon yıl içinde deprem üretmiş ancak Holosen aktivitesi şüpheli olan fay.
Aktif Fay Hattı Üzerinde Bulunan İller ve İlçeler
AFAD verilerine göre, 24 ilin merkezi ve 80’den fazla ilçe doğrudan aktif fay hatları üzerinde yer almaktadır. İşte o iller ve ilçelerden bazıları:
- Adıyaman: Gölbaşı
- Afyonkarahisar: Çat, Dinar, Kızılören, Sandıklı
- Ankara: Şereflikoçhisar
- Aydın: Bozdoğan, Germencik, İncirliova, Koçarlı, Kuşadası, Nazilli, Söke, Sultanhisar, Yenipazar
- Balıkesir: Gönen, Manyas
- Bingöl: Karlıova, Yedisu
- Bursa: Kestel, Gemlik, Mustafakemalpaşa
- Denizli: Babadağ, Çameli, Çardak
- Diyarbakır: Lice
- Erzincan: Üzümlü
- Eskişehir: İnönü
- Hatay: Erzin, Hassa, Kırıkhan, Payas
- Isparta: Eğirdir, Senirkent, Uluborlu
- İzmir: Kemalpaşa, Seferihisar, Tire
- Kahramanmaraş: Nurhak, Türkoğlu
- Kocaeli: Başiskele, Derince, Gölcük, Kartepe
- Konya: Akşehir, Altınekin, Doğanhisar, Ilgın
- Kütahya: Gediz, Simav
- Manisa: Ahmetli, Alaşehir, Gölmarmara, Kırkağaç, Salihli, Sarıgöl, Soma, Turgutlu
- Muğla: Menteşe, Milas
- Osmaniye: Düziçi, Toprakkale
- Sakarya: Akyazı, Arifiye, Ferizli, Hendek, Karapürçek, Sapanca
- Tokat: Niksar, Reşadiye, Pazar
- Yalova: Altınova, Çınarcık
