Kars’taki Yaban Hayatının Gizemli Davranışı Mercek Altında
KuzeyDoğa Derneği, Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü ve Orman Genel Müdürlüğü işbirliğiyle yürütülen önemli bir çalışma, Kars’taki bozayıların ve diğer yaban hayvanlarının davranışlarını aydınlatıyor. Proje kapsamında, hayvanların kokularını bırakmak ve kaşınmak için kullandıkları özel ağaçlar tespit edilerek koruma altına alınıyor.
Sarıkamış’ın Eşsiz Bozayıları ve Gözlem Çalışmaları
Türkiye’nin en büyük karasal yırtıcısı olan ve literatüre dünyada göç edebilen tek bozayı cinsi olarak geçen Sarıkamış bozayıları, diğer yaban hayvanlarıyla birlikte ormanlık alanlara kurulan foto ve video kapanlarla yakından izleniyor. Bu izleme çalışmaları, özellikle bozayıların belirli ağaçları neden tercih ettiğini anlamaya odaklanıyor. Ekipler, bu “kaşınma ağaçlarının” boyu, genişliği, yaşı, türü ve bulunduğu habitat gibi birçok özelliğini detaylı bir şekilde araştırıyor.
Kaşınma Ağaçlarının Sırrı Araştırılıyor
KuzeyDoğa Derneği Bilim Koordinatörü Emrah Çoban, Sarıkamış ormanlarında son beş yıldır bu özel ağaçları tespit etme üzerine çalıştıklarını belirtti. Çoban, bu ağaçların sadece bozayılar tarafından değil, kurtlar ve domuzlar gibi diğer hayvanlarca da kullanıldığını fark ettiklerini söyledi.
“Arazi çalışmalarımızda fark ettik ki bazı bozayılar, kurtlar ve domuzlar ormanın bazı noktalarındaki ağaçları kokularını bırakmak için kullanıyor. Aslında diğer bir taraftan da gerçekten aynı bizler gibi kaşınma ihtiyacını gidermek için kullanıyorlar ama bu ağaçları neden seçtikleri ile ilgili maalesef dünyada çok fazla bir araştırma yok. Biz de bu bilinmeyeni Sarıkamış’ta ortaya çıkartmak için kaşınma ağaçlarını ölçmeye başladık.”
Çoban, “Bu ağaçları neden kullanıyorlar? Neden bu ağacı kullandılar da arkadaki ağacı kullanmıyorlar? Bu alanın özelliği ne? Bu ağacın boyu, yaşı nasıl?” gibi sorulara yanıt aramak için veri topladıklarını ekledi.
Koruma Faaliyetleri ve Kurumsal İşbirliği
DKMP Genel Müdürlüğü ve Orman Genel Müdürlüğü ile yürütülen ortak çalışma sayesinde, tespit edilen ağaçlara özel tabelalar asılıyor. Bu tabelalar, orman kesim planlamaları sırasında görevlileri uyararak, ağacın etrafındaki yaklaşık 20 metre çapındaki alanın korunmasını sağlıyor. Bu hassasiyet, devlet kurumlarının konuya verdiği önemi gösteriyor. Şu ana kadar bu yöntemle 24 kaşınma ağacı koruma altına alınmış durumda.
Foto Kapanlardan Elde Edilen Veriler
Her bir kaşınma ağacı, foto kapanlarla sürekli olarak izleniyor. Bu sayede hayvanların davranışları hakkında değerli bilgiler toplanıyor. Emrah Çoban, bu ağaçlarda yapılan incelemeler hakkında şunları söyledi:
“İncelediğimiz bu ağaçta, hayvanların kaşındıklarında kabukların arasına sıkışan kılları, tüyleri var. Biraz daha yukarı bakarsanız pençe izlerini görüyorsunuz. Daha alt kısımlarda da özellikle domuz ve kurtlar tarafından ısırılan ağaçlardaki diş izlerini görebiliyorsunuz. Bu bilgilerin hepsini toplayarak, Sarıkamış ormanında bu alanları hayvanlar neden daha çok kullanıyor, bunu anlamaya çalışıyoruz.”
Yapılan gözlemlerde, kaşınma ağaçlarına öncelikle domuzların ve kurtların geldiği, bu iki tür arasında bir mücadele yaşandığı tespit edildi. Video kapan kayıtları sayesinde, hayvanların ağaçlara günün hangi saatinde geldiği, ne kadar vakit geçirdiği, davranışlarının nasıl değiştiği ve kaç hayvanın bölgeyi ziyaret ettiği gibi veriler ortaya çıkarılıyor. Bu çalışma, Sarıkamış’ın zengin yaban hayatının gizemlerini çözmek adına devam ediyor.