Sarıkamış Ormanlarındaki Yaban Hayatının Gizemli İletişim Noktaları
Kars’ın Sarıkamış ilçesindeki zengin ormanlar, bilim insanları için yeni bir araştırma alanına ev sahipliği yapıyor. Bölgede yaşayan bozayılar ve diğer yaban hayvanlarının kokularını bırakmak için kullandıkları özel ağaçlar, detaylı bir bilimsel incelemeye tabi tutuluyor. Bu önemli çalışma, KuzeyDoğa Derneği, Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ve Orman Genel Müdürlüğü işbirliğiyle yürütülüyor.
Koruma Altına Alınan Kaşınma Ağaçları
Yapılan araştırmalar sonucunda, özellikle bozayıların kaşınarak kokularını bıraktığı ağaçlar tespit edilerek koruma altına alındı. Sarıkamış’taki bozayılar, dünyada göç edebilen tek bozayı cinsi olarak literatürde yer alıyor ve Türkiye’nin en büyük karasal yırtıcısı olarak biliniyor. Bu hayvanlar ve diğer yaban hayatı, ormanlık alana yerleştirilen foto ve video kapanlarla sürekli olarak izleniyor.
Bilim İnsanları Ağaçların Sırrını Araştırıyor
Ekipler, yaban hayvanlarının belirli ağaçları seçme nedenlerini anlamak için kapsamlı bir araştırma yürütüyor. Bu ağaçların boyu, genişliği, yaşı, türü ve bulundukları habitat gibi birçok özelliği inceleniyor.
KuzeyDoğa Derneği Bilim Koordinatörü Emrah Çoban, Sarıkamış ormanlarında son 5 yıldır bu kaşınma ağaçlarını tespit etme çalışmaları yürüttüklerini belirtti.
“Arazi çalışmalarımızda fark ettik ki bazı bozayılar, kurtlar ve domuzlar ormanın bazı noktalarındaki ağaçları kokularını bırakmak için kullanıyor. Aslında diğer bir taraftan da gerçekten aynı bizler gibi kaşınma ihtiyacını gidermek için kullanıyorlar ama bu ağaçları neden seçtikleri ile ilgili maalesef dünyada çok fazla bir araştırma yok. Biz de bu bilinmeyeni Sarıkamış’ta ortaya çıkartmak için kaşınma ağaçlarını ölçmeye başladık.”
Neden Bu Ağaçlar Seçiliyor?
Emrah Çoban, araştırmanın temel sorusunu şu şekilde özetliyor: “Bu ağaçları neden kullanıyorlar? Neden bu ağacı kullandılar ama arkadaki ağacı kullanmıyorlar? Bu alanın özelliği ne? Bu alandaki habitat şekli nasıl? Bu ağacın boyu, yaşı nasıl? Bunlarla ilgili veriler toplamaya başladık.”
Kurumsal İşbirliği ve Koruma Faaliyetleri
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ve Orman Genel Müdürlüğü ile yapılan işbirliği sayesinde, tespit edilen ağaçlara özel tabelalar asılıyor. Çoban, “Kesim zamanında ormancılar bu tabelaları gördüğü ağaçların etrafındaki yaklaşık 20 metre çapındaki alana dokunmadan planlamalarını yapıyorlar. Bu da ormandaki bu ağaçların ne kadar önemli olduğunu bize gösteriyor. Şu ana kadar bu şekilde tabela astığımız 24 kaşınma ağacı var” dedi.
Ağaçlardaki İzler ve Hayvan Davranışları
İncelenen ağaçlarda hayvanlara ait birçok iz bulunuyor. Hayvanların kaşınırken bıraktığı kıllar, pençe izleri ve özellikle domuz ile kurtların bıraktığı diş izleri, araştırmacılara değerli veriler sunuyor.
“Kurtlarla domuzlar arasında burada bir mücadele yaşanıyor. Biz her kaşınma ağacını aynı zamanda foto kapanlarla, video kapanlarla takip ediyoruz. Bu aslında hayvanların davranışı kaşınma ağaçlarına geldiği zaman nasıl değişiyor? Burada neler yapıyorlar? Ne kadar vakit geçiriyorlar ve kaç tane hayvan buraya geliyor. Günün hangi saatinde burayı ziyaret ediyorlar? Bunları ortaya çıkarmak için çalışmamıza devam ediyoruz.”
Çoban, elde edilen bulgulara göre kaşınma ağaçlarına öncelikle domuzların ve kurtların geldiğini, bu durumun hayvanlar arası bir etkileşime işaret ettiğini belirtti.