TBMM’den Madencilik ve Enerji Sektörüne Yönelik Yeni Düzenlemeler
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda, enerji ve maden alanlarında önemli değişiklikler içeren kanun teklifinin maddeleri kabul edildi. Yeni düzenleme, ruhsat bedellerinden rehabilitasyon süreçlerine, zeytinlik alanlardaki madencilik faaliyetlerinden idari yaptırımlara kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor.
Maden Kanunu’nda Yapılan Temel Değişiklikler
Ruhsat ve Rehabilitasyon Bedelleri Yeniden Yapılandırıldı
Kabul edilen maddelerle Maden Kanunu’nda yapılan en dikkat çekici değişikliklerden biri, ruhsat bedelleriyle ilgili oldu. Bu kapsamda yapılan düzenlemeler şunlardır:
- Ruhsat bedelinde yüzde 30 oranında indirim yapılması kararlaştırıldı.
- Rehabilitasyon bedeli, ruhsat bedelinden ayrılarak, işletme ruhsat bedeli kadar bir tutarın rehabilitasyon bedeli olarak ödenmesi zorunlu hale getirildi. Bu bedel ve nema geliri sadece rehabilitasyon için kullanılacak, haczedilemeyecek ve rehin edilemeyecek.
- Ruhsat bedellerindeki indirimin bütçede yaratacağı azalmayı dengelemek amacıyla, ruhsat bedellerinin genel bütçeye gelir kaydedilecek payı yüzde 50’den yüzde 70’e yükseltildi.
- İptal edilen ruhsatlar için ödenmemiş ruhsat ve rehabilitasyon bedelleri, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip edilecek.
- Rehabilitasyon yükümlülüğü sona eren ruhsat sahiplerine, ödedikleri bedelin kullanılmayan kısmı iade edilecek.
Devlet Hakkı ve Krom Madeni Düzenlemesi
Devlet hakkı gelirlerinde azalma yaşanmaması için, asgari devlet hakkı miktarı ruhsat bedelinin yüzde 50 fazlası kadar artırıldı. Ayrıca, Londra Metal Borsası’nda işlem görmediği için krom madeni, Devlet Hakkı Oranları tablosundan çıkarılarak genel hükümlere tabi tutuldu.
Arama Faaliyetleri ve Ruhsat Süreçleri
Yeni Ruhsat Başvuruları ve Teminat Şartı
Yeni düzenlemeye göre, arama ruhsatı verilebilmesi için ruhsat müracaatını takiben 2 ay içinde ön inceleme raporu, mali yeterliliği içeren maden arama projesi ve proje yatırım tutarının yüzde 5’i kadar yatırım teminatı sunulması gerekiyor. Bu değişiklikle ayrıca, 4. Grup madenlerin bent olarak ayrı ayrı ruhsatlandırılmasına imkan tanınarak madenlerin atıl kalmasının önlenmesi hedefleniyor.
Arama Dönemleri ve Yükümlülükler
Arama ruhsatının düzenlenmesinden sonraki ilk bir yıl ön arama dönemi olacak. Bu dönemi takip eden genel arama dönemi ise 4. Grup madenlerde 2 yıl, diğer grup madenlerde 1 yıl olarak belirlendi. Yükümlülüklerini yerine getiren 4. Grup maden ruhsatları, 4 yıllık detay arama dönemine hak kazanacak. Faaliyet raporlarının süresinde verilmemesi veya asgari faaliyetlerin yapılmaması, teminatın irat kaydedilerek ruhsatın iptal edilmesine yol açacak.
İdari Yaptırımlar ve İhale Usulü
Ruhsat süresinin uzatılabilmesi için artık asgari düzeyde üretim faaliyeti yapılması şartı getirildi. Projedeki yıllık üretim miktarının yüzde 30’undan az üretim yapılması durumunda uygulanan 77 bin 632 Türk Lirası idari para cezası ve 5 yıl içinde 2 defa ceza alınması halinde ruhsat iptalini içeren hükümler kanun metninden çıkarıldı. Ayrıca, terk edilmiş alanların ihale usulü de yeniden düzenlendi.
Zeytinlik Alanlarına Yönelik Kritik Düzenleme
AK Parti’nin önergesiyle kabul edilen en tartışmalı maddelerden biri zeytinlik alanlarıyla ilgili oldu. Ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetleri için belirli şartlar altında zeytinliklerde çalışmaya izin verilebilecek.
Madencilik Faaliyetlerine İzin Koşulları
Faaliyetlerin başka bir alanda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı‘nca kamu yararı dikkate alınarak izin verilebilecek. İzin için getirilen şartlar şunlardır:
- Madencilik yapılacak kısımdaki zeytin ağaçlarının, öncelik maden sahasının bulunduğu ilçe ve il sınırları olmak üzere taşınması gerekiyor. Tüm masraflar madencilik faaliyetini yürüten kişiye ait olacak.
- Ağaçların taşınmasının mümkün olmadığı durumlarda, taşınan ve taşınamayan zeytin ağacı sayısının en az 2 katı kadar yeni zeytin ağacıyla eşdeğer büyüklükte bir zeytin sahası tesis edilmesi zorunlu olacak.
- Bu sahalarda madencilik yapılan her yıl için ruhsat sahibinden, rehabilitasyon çalışmalarını temin etmek üzere işletme ruhsat bedeli kadar ek bir tahsilat yapılacak.
TBMM Genel Kurulu’ndaki Görüşmeler
Teklifin görüşmeleri sırasında zaman zaman tansiyon yükseldi. CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır‘ın LGS ile ilgili iddiaları tartışmalara neden oldu. CHP Ankara Milletvekili Semra Dinçer ise teklifi protesto etmek için kürsüye elinde zeytin dalıyla çıplak ayakla çıktı. TBMM Sanayi Komisyonu Başkanı ve AK Parti Bursa Milletvekili Mustafa Varank, zeytinlik düzenlemesinin köylülerin endişelerini gidermeye yönelik olduğunu belirtti. Görüşmelerin ardından TBMM Başkanvekili Tekin Bingöl, komisyonun yerini almaması üzerine birleşimi kapattı.