Turizmde Haftalık İzin Düzenlemesi: 10 Gün Çalışma Kuralı Diğer Sektörlere Yayılır mı?

Çalışma Hayatında Yeni Düzenlemeler Yürürlüğe Girdi

Çalışma hayatına dair merakla beklenen yeni düzenlemeler, Resmi Gazete’de yayımlanarak resmen başladı. Bu düzenlemeler arasında en çok dikkat çeken, haftalık izin günleriyle ilgili yapılan değişiklik oldu. Yeni kurala göre, turizm sektöründe çalışanlar haftalık izinlerini artık 10 gün içerisinde kullanabilecek. Ayrıca, yurt dışında yaşayan vatandaşları ve emeklileri ilgilendiren önemli kolaylıklar da getirildi. Yeni düzenlemeyle birlikte yaşlılık, malullük ve ölüm aylığı alan emekliler ile hak sahiplerine ödenecek asgari aylık ödemelerinde Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tek yetkili olacak.

Yurt Dışında Yaşayan Vatandaşlar İçin SGK Kolaylıkları

Yeni düzenleme ile yurt dışında yaşayan sigortalıların sosyal güvenlik işlemlerine erişimi önemli ölçüde kolaylaştırılıyor. Bu kapsamda, yurt dışında ikamet edenler SGK’ya yapacakları başvuruları artık Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirlikleri ve ataşelikler aracılığıyla gerçekleştirebilecek. Bu sayede, posta yoluyla başvuru yapma veya sosyal güvenlik işlemleri için Türkiye’ye gelme zorunluluğu ortadan kalkıyor.

Turizm Sektöründeki 10 Günde 1 İzin Kuralı Detayları

Özellikle turizm sektöründe haftalık izin sürelerinin 10 günde 1 olarak düzenlenmesi, bazı soruları da beraberinde getirdi. Uygulamanın kapsamı ve diğer sektörlere yayılıp yayılmayacağı merak konusu oldu. Konuyla ilgili detayları Sosyal Güvenlik Uzmanı Melis Elmen değerlendirdi.

Bu Uygulama Sadece Turizm Sektörünü mü Kapsıyor?

“Evet, şu an için sadece turizm sektörü kapsanıyor. Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklik, turizm iş kolunda çalışanlar için geçerli. İş Kanunu’na geçici bir madde eklendi ve bu madde ‘turizm sektöründe, sezonluk işlerde’ çalışanların haftalık izinlerinin 10 gün içinde kullanılabileceğini belirtiyor. Yani bu uygulama şu an perakende, fabrika ya da ofis çalışanları gibi diğer sektörleri kapsamıyor. Ancak inşaat sektörü de aynı şekilde bir talepte bulundu.”

Ağırlaştırılmış müebbet isteniyordu, ama o elini kolunu sallayarak dolaşıyormuş: Kazdıkça pislikleri ortaya dökülüyor

10 Günde 1 İzin Uygulaması Zorunlu mu?

“Hayır, zorunluluk yok. İşçi ile işveren anlaşırsa, 7 gün çalışıp 1 gün izin yapılabilir. Ancak işveren isterse ve yasalara aykırı değilse işçiye 10 gün boyunca çalıştırıp 11. gün izin kullandırabilir. Bu konuda karar işverenin inisiyatifine kalmış durumda. Yani işveren, ‘Ben 10 gün çalıştırırım, 1 gün toplu izin veririm’ diyebilir. Yasa buna izin veriyor. Ancak şunu unutmamak gerekir ki işçi kabul etmiyorsa bu konuda zorla dayatma yapılamaz, yani işçilerin rızası da önemlidir. Ama ekonomik güç işverenin elinde. Bu sebep ile işçi zor durumda da kalabilir.”

Emekliler ve Hak Sahipleri İçin Olumlu Gelişme

Yeni düzenleme ile yurt dışında yaşayan ve SGK’dan yaşlılık, malullük ya da ölüm aylığı alanlara yapılacak asgari ödeme işlemlerini doğrudan SGK belirleyecek. Eskiden bu işlemler daha bürokratik ve uzun sürüyordu. Artık SGK’nın doğrudan karar verici olması, ödemelerin daha hızlı yapılması açısından emekliler ve hak sahipleri için olumlu bir gelişme olarak görülüyor.

10 Günlük İzin Kuralı Diğer Sektörlere Yayılabilir mi?

“Bu mümkün. Şu anda sadece turizm sektörü için geçerli ama ileride sezonluk veya yoğun tempolu diğer sektörlere de yayılabilir. Özellikle tarım, inşaat veya bazı hizmet alanlarında da benzer talepler olabilir. Ancak bu yaygınlaşırsa çalışma barışı, işçi sağlığı ve işçi hakları açısından ciddi tartışmalar başlar. Bu nedenle hükümet böyle bir adım atacaksa sendikalar ve ilgili taraflarla müzakere etmeden kolay kolay hayata geçiremez.”

Yurt Dışındaki Vatandaşların İşlemleri Nasıl Kolaylaşacak?

“Postayla evrak gönderme zorunluluğu kalkıyor. SGK başvuruları, bulundukları ülkedeki çalışma ataşelikleri ve sosyal güvenlik müşavirlikleri üzerinden yapılabilecek. Türkiye’ye gelip işlem yapma zorunluluğu kalmayacak. Evrak trafiği azalacak, işlemler hızlanacak. Yaşlılar veya ulaşım imkanı sınırlı olanlar için bürokratik yük ciddi oranda azalacak. Özetle; Avrupa’da yaşayan Türk vatandaşları artık Türkiye’ye gitmeden emeklilik, borçlanma, hizmet dökümü gibi işlemleri çok daha rahat yapabilecek.”

Türkiye’de Mesai Saatleri Kısalır mı? 4 Gün Mesai Mümkün mü?

“Bu konu yıllardır tartışılıyor. Avrupa’da bazı ülkeler (Hollanda, Almanya, Finlandiya) bu sisteme geçti ya da deneme sürecinde. Türkiye’de de bu fikir özellikle pandemi sonrası çok gündeme geldi. Ancak şu an Türkiye’de böyle bir sistemin yaygınlaştırılması ekonomik şartlar, işveren maliyetleri ve sektör yapısı gereği çok zor. Yine de kamu kurumlarında esnek çalışma modelleri zaman zaman gündeme geliyor. Uzun vadede, teknoloji geliştikçe ve iş yapış şekilleri değiştikçe, daha kısa mesai ve esnek vardiya sistemleri Türkiye’de de artabilir. Ama kısa vadede değil.”