Türkiye’nin 2024 Elektrik Sektörü Raporu Açıklandı
Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (Elder), Türkiye’nin 2024 yılına ait kapsamlı “Elektrik Dağıtım Sektör Raporu”nu yayımladı. Rapor, ülke genelindeki yatırım tutarları, tüketim ve üretim rakamları, trafo sayıları, hat uzunlukları ve abone verileri gibi kritik bilgileri içeriyor.
2024 Yılında Dev Yatırımlar Gerçekleşti
Rapora göre, Türkiye genelinde elektrik dağıtım şirketleri tarafından 2024 yılında onaylı birim bedeller üzerinden toplam 52 milyar 465 milyon liralık yatırım yapıldı. Bu yatırımların dağılımı şu şekilde gerçekleşti:
- Şebeke Yatırımları: 40 milyar 972 milyon lira
- Yasal Zorunluluk Yatırımları: 7,6 milyar lira
- Şebeke İşletim Sistemleri Yatırımları: 3 milyar lira
- Diğer Yatırım Harcamaları: 822 milyon lira
- AR-GE Projeleri Yaygınlaştırması: 37,9 milyon lira
Bölgesel bazda en yüksek yatırımı 5 milyar 77 milyon lira ile Meram EDAŞ yaparken, onu 4,5 milyar lira ile Dicle EDAŞ ve 4,2 milyar lira ile Toroslar EDAŞ takip etti.
Elektrik Tüketiminde Tarihi Zirve
2024 yılı sonu itibarıyla faturalanan elektrik tüketimi, bir önceki yıla göre yaklaşık %5,76 artarak 279,04 teravatsaat ile rekor seviyeye ulaştı. Bu tüketimin 207,3 teravatsaati dağıtım, 71,74 teravatsaati ise iletim sisteminden kaynaklandı.
Sektörel Tüketim Dağılımı
Tüketimde en büyük payı sanayi sektörü aldı. Sektörlerin tüketime göre sıralaması şöyle oldu:
- Sanayi: 113,95 teravatsaat (%40,84)
- Meskenler: 75,09 teravatsaat (%26,91)
- Kamu ve Özel Hizmet Sektörü: 71,86 teravatsaat (%25,75)
- Tarımsal Sulama: 12,41 teravatsaat (%4,45)
- Aydınlatma: 5,73 teravatsaat (%2,05)
Abone Sayısı 50 Milyonu Aştı
Türkiye’deki toplam elektrik tüketicisi sayısı, 2024’te %1,94 artarak 50 milyon 692 bin 800 aboneye ulaştı. En fazla tüketiciye sahip şirketler Boğaziçi EDAŞ (5,5 milyon), Başkent EDAŞ (4,6 milyon) ve Toroslar EDAŞ (4,4 milyon) oldu.
Elektrik Üretiminde Kaynakların Rolü Değişiyor
Toplam lisanslı elektrik üretimi, 2024’te bir önceki yıla göre %4,9 artarak 326 bin 843 gigavatsaat olarak gerçekleşti. Üretimde doğal gazın payı düşmeye devam ederken, hidroelektrik ve rüzgarın payı arttı. 2024’te kaynakların payı şu şekilde değişti:
- Hidroelektrik: %20,5’ten %22,9’a yükseldi.
- Rüzgar: %10,9’dan %11,2’ye yükseldi.
- Doğal Gaz: %21,9’dan %19,9’a geriledi.
- İthal Kömür: %23,3’ten %23,1’e geriledi.
- Yerli Kömür: %15,1’den %14,5’e geriledi.
Lisanssız elektrik üretimi ise %37,7 artarak 20 bin 370 gigavatsaate ulaştı ve bu üretimin %98,5’i güneş enerjisinden sağlandı.
Türkiye’nin Genişleyen Elektrik Altyapısı
2024 itibarıyla Türkiye’nin toplam elektrik dağıtım hattı uzunluğu 1 milyon 491 bin kilometreye ulaştı. Toplam trafo sayısı ise 557 bin 438 olarak kaydedildi. Sektördeki ortalama teknik ve teknik olmayan kayıp oranı ise %18,41 düşüşle %8,99 seviyesine indi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) desteğiyle yürütülen AR-GE proje sayısı 472’ye ulaştı.
Gelecek Vizyonu: Esnek, Dijital ve Akıllı Şebekeler
Elder Genel Sekreteri Fakir Hüseyin Erdoğan, enerji dönüşümünü bir “elektrik çağı” olarak nitelendirdi. Erdoğan, artan elektrifikasyon, yapay zeka ve elektrikli araçlar gibi faktörlerin talebi artırdığını belirtti.
Dağıtık üretim, enerji depolama ve mikro şebekeler tüketicileri aynı zamanda üretici konumuna getiriyor. İklim krizinin etkileri ise daha dirençli ve esnek şebekeleri zorunlu kılıyor. Bu süreçte dağıtım şirketlerinin sistem işletmecisine dönüşmesi gerekiyor.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) verilerine dikkat çeken Erdoğan, Türkiye’de yıllık yaklaşık 2 milyar dolar olan şebeke yatırımlarının artırılması gerektiğini vurguladı.
Daha fazla yenilenebilir enerji ve kaliteli arz için akıllı, dijital, esnek ve sürdürülebilir şebekelere ihtiyacımız var. Bu yalnızca teknik mesele değil, aynı zamanda ekonomik rekabetçilik ve iklim politikaları açısından stratejik bir zorunluluk. Elektrik çağında güçlü bir gelecek ancak bugünün doğru adımlarıyla inşa edilebilir.