Yargıtay’dan Emeklileri İlgilendiren Emsal Karar: Maaşa Bloke Onayı
Milyonlarca emekliyi yakından ilgilendiren önemli bir hukuki gelişme yaşandı. Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu, bankaların tüketici kredisi borçları nedeniyle emekli maaşlarına bloke koyabileceğine hükmetti. Bu karar, daha önce farklı Yargıtay daireleri arasında bulunan görüş ayrılıklarını ortadan kaldırmayı amaçlıyor.
Kararın Detayları ve Hukuki Zemin
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren karara göre, Yargıtay, tüketici kredisi sözleşmeleri sırasında verilen onay ve rıza beyanlarının geçerli olduğunu belirtti. Kurul, bankaların bu beyanlara dayanarak emekli maaşına bloke, takas ve mahsup işlemi uygulamasının önünü açtı. Kararın gerekçesinde, hukuki istikrarın sağlanmasının önemi vurgulanırken, Roma İmparatorluğu’nun 12 Levha Kanunları’nda yer alan “sözleşme özgürlüğü” ilkesine atıfta bulunuldu. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda da yer alan bu ilkenin önemine dikkat çekildi.
Kararda, emekli maaşının cebri icra yoluyla haczedilemeyeceğinin kanuni bir düzenleme olduğu hatırlatıldı. Ancak, “Anayasal bir hak olan sözleşme serbestisini sınırlayan bu hüküm istisnai niteliği gereği dar yorumlanmalı ve icra aşamasındaki uyuşmazlıklar için düzenlenmişken kapsamı kanunilik ilkesine aykın olacak şekilde genişletilmemelidir” ifadesi kullanılarak, borçlunun kendi rızasıyla verdiği onayın haciz yasağını aştığı belirtildi.
Karşı Oy: “Hacizden Daha Ağır Sonuçlar Doğurur”
Karar oy çokluğuyla alınırken, karara muhalif kalan üyeler tarafından yazılan karşı oy metninde önemli uyarılara yer verildi. Karşı oyda, maaşlara yönelik haciz yasağının “blokaj” kelimesi kullanılarak aşılmaya çalışıldığı ve bu durumun hacizden çok daha ağır sonuçlar doğuracağı ifade edildi.
Ayrıca, bu kararın sadece emeklileri değil, farklı kesimleri de olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekildi. Karşı oy gerekçesinde, “Henüz emekli olmamış olan memurların aldıkları aylıklar, asgari ücretlilerin aldıkları aylıklar üzerinde de blokaj/el koyma hakkı verecektir” denilerek kararın kapsamının genişleyebileceği endişesi dile getirildi.
Uzman Görüşü: “Yeni Bir Düzenleme Şart”
Kararı Milliyet’e değerlendiren Türkiye Emekliler Derneği Hukuk Danışmanı Cafer Tufan Yazıcıoğlu, kararın mevcut yasalardaki “Sosyal yardım, emekli maaşı haciz edilemez” düzenlemesine aykırı olduğunu düşündüğünü belirtti.
“Bir mahkemede farklı, birinde başka karar çıkıyordu. Şimdi yargı birleştirme yapmış, ‘evet yapabilir’ diyor. Şu anda içtihat olduğu için bu işler kanun gibidir Türkiye’de.”
Maaş Kesintisinde Sınır Olmaması Endişesi
Yazıcıoğlu, yasalara göre maaşlardaki kesinti oranının dörtte biri geçmemesi gerektiğini ancak bankaların bu kararla maaşın tamamını kesebildiğini ve emekliye geçinecek bir miktar bırakmadığını vurguladı. “Orada böyle bir sınır koymuyor maalesef Yargıtay. Şimdi bununla beraber geçinme ücretini bırakacak bir düzenleme yapılması lazım” diyerek yeni bir yasal düzenlemenin aciliyetine işaret etti.
Kredi Kartı Borçları da Kapsama Girebilir mi?
Kararın kredi kartı borçlarını kapsayıp kapsamayacağı sorusuna ise Yazıcıoğlu, “Kredi kartı ayrı bir şey ama ‘emekli maaşımdan borcum kesilecektir’ diye taahhüt verirse, bu sefer kapsar. Bir sürü şeyin önünü açar bu. Sadece bankaları da düşünmemek lazım” yanıtını verdi. Yazıcıoğlu, emeklileri bankaların insafından kurtarmak için geçmişte olduğu gibi SSK’nın kredi vermesini sağlayacak bir düzenlemenin çözüm olabileceğini de sözlerine ekledi.