Antarktika’dan Çıkarılan 1.5 Milyon Yıllık Buz Eritiliyor
Bilim dünyası, Antarktika’dan çıkarılan ve “en yaşlı buz” olarak adlandırılan tarihi numuneyi eritmeye hazırlanıyor. Milyonlarca dolarlık uluslararası bir projenin son aşamasında, bu buzun içinde hapsolmuş maddelerin, gezegenimizin yüz binlerce yıl önceki iklim gizemlerini aydınlatması bekleniyor. 1,5 milyon yıldan daha yaşlı olduğu düşünülen buz çekirdeği, iklim değişikliğinin seyrini anlamak için kritik veriler sunabilir.
Elde edilen buz çekirdeği, Antarktika’nın “Dünya üzerindeki en yaşlı buz” olarak bilinen bölgesinde gerçekleştirilen titiz bir kazı çalışmasıyla yüzeye çıkarıldı. Bilim insanları, buzun içindeki donmuş hava kabarcıklarının, gezegenimizin iklim tarihine dair devrim niteliğinde bilgiler taşıdığına inanıyor.
Avrupa Ortaklığında Tarihi Başarı
İtalya Kutup Bilimleri Enstitüsü liderliğinde, 10 farklı Avrupa ülkesinden bilim insanlarının katıldığı proje, yedi ülkenin yarıştığı bir sürecin sonunda başarıya ulaştı. Araştırmanın koordinatörü Prof. Dr. Carlo Barbante, ocak ayında yaptığı açıklamada bu anın önemini vurguladı.
“Bu inanılmaz bir başarı. Ellerinizde 1 milyon yaşında bir buz parçası tutuyorsunuz. Buzun içindeki kabarcıklardan bazıları, atalarımızın 1 milyon yıl önce soludukları havayla dolu.”
Ocak ayında -35 derece sıcaklıkta gerçekleştirilen çalışmada, kıtanın doğusundaki Küçük Kubbe C alanından 2,8 kilometre uzunluğunda (sekiz Eiffel Kulesi’nden daha uzun) silindirik bir buz kesiti alındı. Bu devasa numune, Almanya, İsviçre ve İngiltere’deki araştırma kurumları arasında paylaşıldı.
Geçmişin İzleri Geleceğe Işık Tutacak
İngiltere’deki Britanya Antarktik Araştırmaları merkezinde -23 derecede saklanan buzun en eski kısımlarının 1,5 milyon yaşında olabileceğini belirten Dr. Liz Thomas, “Bu, Dünya’mızın tarihinin hiçbir şekilde bilinmeyen bir dönemi” dedi. Buz çekirdekleri, iklim değişikliğini anlamada kilit rol oynuyor. “Epica’nın Ötesi: En Yaşlı Buz” adlı bu yeni araştırma, önceki çalışmalardan 400 bin yıl daha geriye giderek fosil yakıt kullanımının etkilerini daha net anlamamızı sağlayacak.
Antik Çağların İklimi Nasıl İncelenecek?
Bilim insanları, yedi hafta sürecek bir süreçte buzu yavaşça eriterek içindeki antik tozları, volkanik külleri ve diatom adı verilen mikro algleri ayrıştıracak. Bu maddeler, 1 milyon yıl önceki rüzgâr desenleri, hava sıcaklıkları ve deniz seviyeleri hakkında değerli bilgiler sunacak. Eritme işlemi için etkileşik çiftlenmiş plazma kütle spektrometresi (ICPMS) adlı özel bir cihaz kullanılacak. Bu cihaz, suyun içindeki 20’den fazla elementi ve eser miktardaki metali hassas bir şekilde ayrıştırabiliyor.
İklim Biliminin En Büyük Gizemi Aydınlanabilir
Araştırmanın en heyecan verici hedeflerinden biri, 800 bin ila 1,2 milyon yıl önce yaşanan ve Orta Pleistosen Geçişi olarak bilinen dönemin sırlarını çözmek. Bu dönemde gezegenimizin buzul döngüleri, 41 bin yıllık periyotlardan aniden 100 bin yıllık periyotlara uzamıştı. Dr. Thomas, bu değişimin nedeninin iklim bilimindeki “en heyecan verici cevapsız sorulardan biri” olduğunu belirtiyor.
“İklim sistemimiz o kadar çok farklı değişimler yaşadı ki bu farklı süreçleri ve farklı kırılma noktalarını anlayabilmek için gerçekten zamanda geriye gitmemiz gerekiyor.”
Bilim insanları, geçmişteki bu doğal değişimleri anlayarak, insan kaynaklı sera gazı artışının gezegenimizi nasıl etkileyeceğine dair daha sağlam öngörülerde bulunmayı umuyor. Buzun içinde saklı olan bu tarih, hızla eriyen buzulların gelecekte deniz seviyelerini nasıl etkileyeceği konusunda kritik bir rehber olabilir.
