Fransa’nın Sahra Altı Afrika’daki Askeri Varlığı Sona Eriyor
Fransa, son yıllarda Afrika ülkeleriyle yaşadığı siyasi ve diplomatik sorunlar neticesinde bölgedeki askeri operasyonlarını sonlandırmak ve üslerini yerel yönetimlere devretmek zorunda kaldı. Özellikle Mali, Burkina Faso ve Nijer‘de gerçekleşen askeri darbeler, Fransa’nın bölgedeki stratejisini kökten değiştirmesine neden oldu. Bu süreçte Fransa, Çad, Fildişi Sahili ve Senegal gibi ülkelerdeki askeri varlığını da önemli ölçüde azalttı.
Asker Sayılarındaki Dramatik Düşüş
2015 yılı Ocak ayında Fransa’nın Sahra Altı Afrika’da önemli bir askeri gücü bulunuyordu. Bu güçlerin dağılımı şu şekildeydi:
- Mali: 5.000 asker
- Nijer: 1.500 asker
- Cibuti: 1.500 asker
- Çad: 1.000 asker
- Orta Afrika Cumhuriyeti (OAC): 900 asker
- Fildişi Sahili: 600 asker
- Gabon: 350 asker
- Senegal: 350 asker
- Burkina Faso: 400 asker
Orta Afrika Cumhuriyeti’nde 2013’te başlatılan Sangaris Operasyonu 2016’da sona erdi ve son 47 Fransız askeri Aralık 2022’de ülkeden ayrıldı. Mali, Burkina Faso ve Nijer’deki askeri yönetimlerin anlaşmaları feshetmesiyle Aralık 2023 itibarıyla bu üç ülkede hiç Fransız askeri kalmadı. Çad’daki üç askeri üs Ocak 2025’e kadar, Fildişi Sahili’ndeki üs ise Şubat ayında devredildi. Senegal’deki tüm askeri yapılar 17 Temmuz‘da, Gabon’daki asker sayısı ise 1 Temmuz’da 100’e indirildi. Fransa’nın bölgedeki tek kalıcı üssü olan Cibuti’deki 1.500 askerlik varlığı ise değişmedi.
Darbeler, Sınır Dışı Edilen Büyükelçiler ve Geri Çekilen Birlikler
Bölgedeki siyasi değişimler, Fransa’nın askeri varlığına yönelik tepkileri artırdı. Mali‘de 2020’deki darbe sonrası, 2013’ten beri süren Barkhane Operasyonu sorgulanmaya başlandı ve Mayıs 2022’de savunma işbirlikleri tamamen feshedildi. Burkina Faso‘da ise Eylül 2022’deki darbenin ardından askeri yönetim, Ocak 2023’te Fransa ile anlaşmayı sonlandırarak Vagadugu Büyükelçisi Luc Hallade’yi sınır dışı etti. Nijer‘de ise Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum’un devrilmesiyle Fransa, en yakın müttefiklerinden birini kaybetti. Askeri yönetim, Niamey Büyükelçisi Sylvain Itte’yi “istenmeyen kişi” ilan etti ve Aralık 2023’te 1.500 Fransız askerinin tamamı ülkeden çekildi.
Senegal’de 65 Yıllık Dönemin Kapanışı
Fransa’nın Senegal’deki askeri varlığı, ülkenin bağımsızlığını kazandığı 1960 yılına dayanıyordu. 2011’e kadar “Cap-Vert Fransız Kuvvetleri-FFCV” adıyla kalıcı bir muharip güç bulunduran Fransa, 2012’de imzalanan yeni anlaşmayla bu yapıyı “Senegal’deki Fransız Unsurları-EFS” isimli bir destek ve eğitim birimine dönüştürdü. Ancak bu varlık da son buldu. Mart ayında lojistik depolar boşaltılırken, 1 Temmuz’da stratejik Rufisque Yüksek Frekans İletim İstasyonu ve 17 Temmuz itibarıyla ülkedeki tüm Fransız askeri yapıları Senegalli yetkililere teslim edildi.
Senegal Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye, Kasım 2024’te verdiği bir röportajda, “Fransa’da kaç Senegalli asker görev yapıyor? Senegal’de neden Fransız askeri bulunsun? Egemen bir ülkede kaç Fransız askerinin bulunacağına neden Fransızlar karar veriyor? Bu, bizim bağımsızlık anlayışımızla örtüşmüyor.” diyerek ülkesindeki Fransız askeri varlığına yönelik duruşunu net bir şekilde ortaya koymuştu.