İliç Maden Faciası Sonrası Ekonomik Sarsıntı ve İstihdam Krizi
Erzincan’ın İliç ilçesinde 13 Şubat 2024 tarihinde yaşanan ve büyük üzüntüye neden olan toprak kayması felaketinin ardından, Çöpler Altın Madeni’ndeki faaliyetlerin durdurulması bölge ekonomisi ve istihdamı üzerinde derin bir etki yarattı. Sektör kaynakları ve Türkiye Altın Üreticileri Derneği’nin verilerine göre, maden tesisi doğrudan ve dolaylı olarak yaklaşık 4 bin kişiye iş imkanı sağlıyordu. Üretimin 17 aydır durması, bu önemli ekonomik zincirin kopmasına yol açtı.
Bölge Temsilcilerinden Acil Çözüm Çağrısı
Konuyla ilgili endişelerini dile getiren Erzincan Ticaret Borsası Başkanı Nadir Akar, durumun ciddiyetine dikkat çekti.
“Sadece bölge esnafı değil, Türkiye ekonomisi de bu durumdan zarar gördü. Maden açıkken burada ciddi bir ticaret döngüsü vardı. Üretim durduğunda o çark tamamen bozuldu,”
dedi. Benzer şekilde, Erzincan Ticaret Odası Başkanı Ahmet Tanoğlu ise ülkenin altın ithalatına olan bağımlılığına vurgu yaparak, “Altın ithalatı zaten cari açıkta büyük bir yer tutuyor. Maden, gerekli tüm güvenlik önlemleri alınarak yeniden faaliyete geçmeli” ifadelerini kullandı.
Siyasilerden ve Uzmanlardan ‘Güvenli Üretim’ Mesajı
Siyasi kanattan da konuya ilişkin açıklamalar geldi. CHP Erzincan İl Başkanı Yalçın Tanrıverdi, bölgedeki işsizlik oranlarına dikkat çekerken, CHP Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül de mayıs ayında yaptığı bir açıklamada önemli bir noktaya değindi.
“İliç’te üretimin yeniden başlaması için çevre ve insan sağlığına dair tüm önlemler alınmalı. Kapalı liç yönteminin yüzde 99 oranında güvenli olduğu belirtiliyor. Tüm tedbirler sağlandıktan sonra üretim artsın ve emekçinin hakkı verilsin,”
şeklinde konuştu.
Akademik Görüş: “Çevresel Risk Tespit Edilmedi”
Dokuz Eylül Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Cemalettin Okay Aksoy, yapılan kapsamlı analizler sonucunda madende çevresel bir riskin kalmadığını belirtti.
“Bakanlık denetimleri ve şirket testlerine göre çevre açısından riskli bir durum tespit edilmedi. Sabırlı Vadisi’nde yaklaşık 6 bin su ve 700 toprak örneği analiz edildi. Rehabilitasyon çalışmaları tamamlandı ve bu süreçte yaklaşık 210 milyon dolar harcama yapıldı. Üretimin kapalı sülfit tesisi ile yeniden başlaması, çevresel ve iş güvenliği açısından daha sağlam bir sistem sunuyor. Madencilik, özellikle kırsal bölgelerde kalkınmanın lokomotifidir,”
diyerek durumun bilimsel boyutunu özetledi.
Altın Üretimindeki Düşüş İthalatı Artırıyor
Merkez Bankası ve Dünya Altın Konseyi verileri, Türkiye’nin altın üretim ve tüketim dengesindeki çarpıcı tabloyu gözler önüne seriyor. 2024 yılı itibarıyla Türkiye’nin altın üretimi ve ithalat rakamları şu şekildedir:
- Yıllık Üretim: 32,2 ton
- Yıllık Talep: 153 ton
- Yıllık İthalat: 123,8 ton
Bu veriler, Türkiye’nin son 24 yılda üretiminin 8 katı kadar altın ithal ettiğini gösteriyor. Altın ithalatının 2024 yılında cari açıkta yarattığı yük ise yaklaşık 10 milyar dolar olarak kaydedildi. Bu durum, yerli üretimin ne denli stratejik bir öneme sahip olduğunu bir kez daha kanıtlıyor.