Irak’ta Petrol İhracatı İçin Kritik Uzlaşı Sağlandı
Irak Başbakanlık Basın Ofisi’nden yapılan açıklamaya göre, 17 Temmuz’da toplanan Bakanlar Kurulu, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) ile varılan yeni petrol anlaşmasını onayladı. Bu gelişme, 25 Mart 2023’ten bu yana duran petrol akışının yeniden başlaması adına önemli bir adım olarak görülüyor.
Anlaşmanın Detayları Neler?
Varılan mutabakat çerçevesinde, IKBY ile merkezi hükümet arasında petrol gelirlerinin paylaşımına yönelik yeni bir düzenleme getirildi. Anlaşmanın ana hatları şu şekilde:
- IKBY hükümeti, kendi bölgesinde ürettiği petrolün tüm gelirlerini Irak’ın devlet petrol şirketi SOMO‘ya devredecek.
- Devredilen her bir varil petrol karşılığında IKBY’ye 16 dolar avans ödemesi yapılacak.
- IKBY’nin Bağdat’a günlük olarak en az 230 bin varil petrol teslim etmesi taahhüt edildi. Üretimdeki artışa paralel olarak bu miktar da artacak.
- Petrol ihracatının herhangi bir nedenle durması durumunda, üretilen tüm petrolün doğrudan Irak Petrol Bakanlığı’na teslim edilmesi kararlaştırıldı.
Bu anlaşmanın temelini, Irak Meclisi’nin 2 Şubat’ta IKBY’de faaliyet yürüten uluslararası şirketlerin üretim maliyetlerini sübvanse etmek amacıyla varil başına 16 dolarlık taşıma maliyetini onaylaması oluşturmuştu.
Uzman Görüşü: “Kerkük-Ceyhan Hattı İçin Zemin Oluşabilir”
Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Irak Çalışmaları Araştırmacısı Sercan Çalışkan, konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede, anlaşmanın taraflar arasında ortak bir iradenin oluştuğunu gösterdiğini belirtti.
“Anlaşmanın teknik yönlerinin ötesinde, Bağdat-Erbil hattında süregelen gerginliklerin yumuşaması, Türkiye üzerinden petrol ihracatını sağlayan Kerkük-Ceyhan Boru Hattı‘nın yeniden devreye alınması için gerekli zemini oluşturabilir.”
Çalışkan, anlaşmanın Kasım 2025’te yapılması planlanan seçimler öncesinde hayata geçirilmesinin Irak’ın iç siyasi istikrarı için de önemli bir adım olduğunu vurguladı.
Güvenlik Riskleri ve Dış Politika Dinamikleri
Sürecin önündeki zorluklara dikkat çeken Çalışkan, özellikle IKBY kontrolündeki petrol sahalarına yönelik artan İHA saldırılarının enerji altyapısı için ciddi bir risk teşkil ettiğini belirtti.
“Mevcut İHA saldırılarının boru hattının olduğu bölgelere genişlemesi hattın sürdürülebilir bir şekilde işlerlik kazanmasının önündeki en büyük engellerden biri olarak ortaya çıkabilir. Dolayısıyla siyasi müzakereler sürerken hem bölgesel krizlerin yaratacağı güvenlik riskleri hem de Irak içerisinden meydana gelebilecek güvenlik sorunlarının hattın güzergahına oluşturacağı risklerin gözetilmesi önem arz ediyor.”
Çalışkan ayrıca, başta ABD olmak üzere dış aktörlerin de süreci yakından takip ettiğini ve Washington’un hattın açılması için Bağdat’a baskı yaptığını hatırlattı.
Seçim Öncesi Kritik Müzakere Başlığı
Son olarak Çalışkan, Bağdat ve IKBY arasındaki bu yumuşamanın, Kerkük-Ceyhan hattının yeniden faaliyete geçirilmesine yönelik müzakerelere ivme kazandırabileceğini ifade etti. 2025 seçimleri yaklaşırken, boru hattının geleceğinin sadece enerji politikalarını değil, aynı zamanda siyasi ittifakları da şekillendirecek kritik bir başlık olacağının altını çizdi.