Japonya’da Kritik Üst Meclis Seçimleri: İktidarın Çoğunluk Sınavı
Doğu Asya ülkesi Japonya’da halk, parlamentonun üst kanadı olan Danışman Meclisi (Sangiin) üyelerini belirlemek üzere sandık başına gidiyor. Her üç yılda bir düzenlenen ve meclisteki sandalyelerin yarısının kaderini belirleyen seçimler, bu kez iktidar koalisyonunun geleceği açısından kritik bir öneme sahip.
Seçimlerin Kilit Noktası: Çoğunluk Korunacak mı?
Seçimlerde meclisteki toplam 248 sandalyenin 125’i için yarışılıyor. Bu sandalyelerin 75’i tek koltuklu seçim bölgelerinden, 50’si ise bölgesel seçim bloklarından nispi temsil sistemiyle belirlenecek. Seçimlerin en merak edilen konusu, mevcut iktidar koalisyonunun üst meclisteki çoğunluğunu koruyup koruyamayacağı.
Mevcut Sandalye Dağılımı ve İktidarın Hedefi
Seçim öncesi meclis dağılımına bakıldığında, iktidardaki Liberal Demokrat Parti (LDP) 62, koalisyon ortağı Komeito ise 13 sandalyeye sahip. Bu da iktidar bloğunun toplamda 75 sandalyesi olduğu anlamına geliyor. Muhalefet kanadında ise Anayasal Demokrat Parti (CDP) 16, Nippon Ishin 12 sandalye olmak üzere toplam 48 sandalye bulunuyor. İktidar koalisyonunun meclis çoğunluğunu sürdürebilmesi için, seçime giren 125 sandalyeden en az 50’sini kazanması gerekiyor. Aksi takdirde, geçen yıl alt mecliste kaybedilen çoğunluk, bu kez üst mecliste de yitirilmiş olacak.
Başbakan İşiba’nın Siyasi Geleceği Tehlikede
Eylül 2024’te LDP liderliğine seçilen Başbakan İşiba Şigeru için bu seçimler büyük bir sınav niteliği taşıyor. Olası bir başarısızlık, İşiba’nın parti içindeki konumunu zayıflatabilir ve onu istifaya kadar götürebilir. Bu durum, ülkede yeni bir başbakanın belirlenmesiyle sonuçlanabilir.
Geçmişteki İstifa Örnekleri
Japonya siyasi tarihinde, üst meclis seçimlerinde alınan yenilgiler sonrası istifa eden liderler bulunuyor. Bu duruma örnek olarak şunlar gösterilebilir:
- Uno Sosuke (1989)
- Haşimoto Ryutaro (1998)
- Abe Şinzo (2007, ilk başbakanlık dönemi)
Başbakan İşiba, seçimlerde çoğunluğu kaybetmemek için tüm çabayı göstereceklerini ifade etti. Eğer çoğunluk sağlanırsa, İşiba liderliğindeki LDP’yi 3 yıllık seçimsiz bir dönem bekliyor.
Ekonomik Sorunlar ve ‘Pirinç Etkisi’
Seçim sonuçlarını etkileyebilecek en önemli faktörlerden biri, ülke genelinde artan fiyatlar. Özellikle temel gıda maddesi olan pirincin fiyatının bir yıl öncesine göre neredeyse iki katına çıkması, halkın tepkisini çekiyor. Hükümet verilerine göre, 5 kilogramlık pirincin ortalama fiyatı 4 bin yene (yaklaşık 28 dolar) yükseldi. Bu durum, “pirinç etkisi” olarak adlandırılıyor ve seçmen davranışlarında belirleyici olabileceği düşünülüyor.
Anketler ve Uzman Değerlendirmeleri
Yapılan anketler, LDP’nin 27 ila 43 arasında sandalye kazanabileceğini öngörüyor. Uzmanlar ise farklı görüşler dile getiriyor.
Tokyo Üniversitesi Kamu Politikaları Profesörü Masaki Taniguchi, seçim öncesi LDP içindeki dayanışma eksikliğine dikkat çekerek, İşiba’nın parti içinde birleşik bir cephe oluşturması gerektiğini belirtti.
Keio Üniversitesi Profesörü Jimbo Ken ise Nikkei’ye verdiği demeçte, İşiba’nın Japonya-ABD tarife müzakerelerinde sergilediği “strateji eksikliğinin” seçime olumsuz yansıyabileceğini savundu.
Siyasette Kadın Temsili Hâlâ Düşük
Dünya Ekonomik Forumu’nun Küresel Cinsiyet Farkı Raporu’nda 148 ülke arasında 118. sırada yer alan Japonya’da, siyasette kadın temsili de önemli bir gündem maddesi. Bu seçimlerde 152 kadın aday yarışsa da bu rakam, toplam aday sayısının %30’unun altında kalıyor. Tokyo hükümetinin 2025 yılına kadar kadın aday oranını %35’e çıkarma hedefi bulunuyor.