TBMM’de Kabul Edildi: Enerji ve Maden Sektöründe Yeni Dönem Başlıyor
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda, enerji ve madencilik alanlarında köklü değişiklikler getiren kanun teklifi kabul edilerek yasalaştı. Yeni düzenleme, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreçlerinden maden ruhsat bedellerine, zeytinlik alanlardaki faaliyetlerden yenilenebilir enerji yatırımlarına kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor.
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Süreçleri Yeniden Şekillendi
Yeni kanunla birlikte, Çevre Kanunu’nda önemli bir değişikliğe gidildi. Artık “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı” ifadesi mevzuattan çıkarılıyor. Projeler için yatırıma başlanabilmesi, ihale edilebilmesi veya teşvik, izin ve ruhsat alınabilmesi için mutlaka “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı” alınması zorunlu hale getirildi. Bu değişiklikle, “ÇED Gerekli Değildir” kararının yol açtığı yanlış anlaşılmaların önüne geçilmesi hedefleniyor.
Maden Kanunu’nda Kritik Değişiklikler: Yeni Tanımlar ve Bedeller
Maden Kanunu’nda yapılan düzenlemelerle ruhsat bedeli tanımı güncellenirken, çevre ile uyum teminatı kaldırılarak yerine “rehabilitasyon bedeli” getirildi. Ruhsat bedeli; taban bedel, ruhsat yılı, maden grubu ve alan büyüklüğüne göre hesaplanacak. Ayrıca kanuna “Kurul”, “Rehabilitasyon”, “Rehabilitasyon bedeli hesabı” ve “Tahsil dairesi” gibi yeni tanımlar eklendi.
Rehabilitasyon Bedeli Zorunluluğu
Ruhsat bedelinden ayrıştırılan rehabilitasyon bedeli, işletme ruhsat bedeli kadar bir tutarın ayrıca ödenmesini zorunlu kılıyor. Tahsil edilen bu bedeller vadeli bir hesapta tutulacak ve yalnızca sahanın doğaya yeniden kazandırılması için kullanılacak. Yükümlülüğünü yerine getiren ruhsat sahibine, bedelin kullanılmayan kısmı iade edilecek.
Madencilik Faaliyetlerinde İzin Süreçleri ve Korunan Alanlar
Yeni düzenleme, madencilik faaliyetleri için izin süreçlerini de yeniden yapılandırıyor. İzin alınması gereken alanlar şunları içeriyor:
- Özel çevre koruma bölgeleri ve milli parklar
- Sulak alanlar, yaban hayatı koruma sahaları
- Turizm koruma ve gelişim bölgeleri
- 1. derece askeri yasak bölgeler
- Sit alanları ve imar planı onaylanmış alanlar
İlgili kurumların bu alanlar için izin taleplerine 3 ay içinde cevap vermesi gerekiyor. Cevap verilmemesi halinde 1 ay ek süre tanınacak ve bu sürenin sonunda da karar bildirilmezse izin verilmiş sayılacak. Devlet ormanları içindeki maden arama faaliyetleri için ise Orman Kanunu hükümleri çerçevesinde 24 ay süreyle bedelsiz izin verilecek.
Stratejik ve Kritik Madenler Yeniden Tanımlandı
Kanunla, arz kesintisi durumunda ciddi ekonomik sorunlar yaratabilecek madenler “kritik maden”, ulusal güvenlik ve ekonomik refah için önemli olanlar ise “stratejik maden” olarak tanımlandı. Bu madenlere ilişkin faaliyetler için Kamulaştırma Kanunu uyarınca acele kamulaştırma yapılabilecek.
Zeytinlik Alanlarda Madencilik Faaliyetlerine Özel Düzenleme
En çok tartışılan maddelerden biri olan zeytinliklerle ilgili düzenleme de yasalaştı. Ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetlerinin, tapuda zeytinlik olarak kayıtlı alanlara denk gelmesi ve başka bir alternatifin olmaması durumunda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından kamu yararı gözetilerek izin verilebilecek. Bu izin kapsamında:
- Zeytin ağaçlarının öncelikli olarak ilçe ve il sınırları içine taşınması,
- Taşınmanın mümkün olmadığı durumlarda, taşınan ve taşınamayan ağaç sayısının en az iki katı kadar yeni zeytin ağacının dikilmesiyle eş değer bir zeytin sahası tesis edilmesi zorunlu olacak.
Yenilenebilir Enerji Yatırımlarına Güçlü Destek
Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerine yönelik izin, kira ve irtifak işlemlerindeki yüzde 85’lik indirim uygulamasının süresi 31 Aralık 2030’a kadar uzatıldı. Ayrıca, bu tesisler için gerekli özel mülkiyete konu taşınmazların temini amacıyla 31 Aralık 2030’a kadar EPDK tarafından “acele kamulaştırma” kararı alınabilecek. Rüzgar ve güneş enerjisi tesislerinin imar planları ve yapı ruhsatları gibi işlemleri de artık Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından onaylanabilecek.