Myanmar’da, ülkenin bağımsızlık mimarı olarak kabul edilen ve 1947 yılında bir suikast sonucu yaşamını yitiren General Aung San, Şehitler Günü kapsamında düzenlenen bir törenle anıldı. Bu anma töreni, ülkenin mevcut siyasi atmosferi altında önemli gelişmelere sahne oldu.
Şubat 2021’deki askeri darbenin ardından tutuklanan ve halen cezaevinde bulunan kızı Aung San Suu Çii, bu yıl da babası için düzenlenen anma törenine katılamadı. Öte yandan, Myanmar’ı yöneten askeri cunta lideri General Min Aung Hlaing, yönetimi devraldığı 2021 yılından bu yana ilk kez bu anlamlı törende yer aldı.
General Aung San ve Myanmar’ın Bağımsızlık Mücadelesi
General Aung San, Myanmar tarihinde kilit bir figürdür. 1941 yılında Burma Bağımsızlık Ordusu‘nu kurarak, 1942-1945 yılları arasındaki Japon işgaline karşı silahlı direnişin öncülüğünü yapmıştır.
Japon işgalinin sona ermesinin ardından Myanmar’ın yeniden İngiliz yönetimine girmesiyle Aung San, ülkesinin tam bağımsızlığı için İngiltere hükümetiyle diplomatik müzakerelere başladı. Uzun ve zorlu görüşmeler neticesinde, Myanmar’ın kontrollü bir bağımsızlık sürecine girmesi konusunda İngiltere’yi ikna etmeyi başardı.
Suikast ve Sonrası
1946 yılında yarı bağımsız Burma devletinin ilk başbakanı olarak göreve başlayan Aung San, 19 Temmuz 1947‘de trajik bir olayla hayatını kaybetti. Ordudaki siyasi rakibi General U Saw tarafından organize edilen bir suikast timi, kabine toplantısı sırasında Aung San ve dokuz çalışma arkadaşına silahlı saldırı düzenledi. Saldırı sonucunda Aung San hayatını kaybederken, General U Saw geçici olarak başbakanlık görevini üstlendi.
Myanmar’daki Askeri Darbe ve Sonuçları
Myanmar ordusu, 2020 genel seçimlerinde hile yapıldığı iddialarını ve artan siyasi gerilimi gerekçe göstererek 1 Şubat 2021‘de yönetime el koydu. Darbe sürecinde, ülkenin fiili lideri ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii başta olmak üzere çok sayıda yetkili ve iktidar partisi yöneticisi gözaltına alınarak bir yıllık olağanüstü hal ilan edildi.
Darbeye tepki olarak, Myanmar Ulusal Demokratik İttifak Ordusu, Budist Arakan Ordusu ve Ta’ang Ulusal Kurtuluş Ordusu gibi silahlı grupları bir araya getiren “Üç Kardeşler İttifakı”, cunta yönetimine karşı silahlı eylemler başlattı.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Ofisi Sözcüsü Liz Throssell, Eylül 2024’teki bir açıklamasında, Myanmar’da askeri darbenin gerçekleştiği 2021’den bu yana en az 5 bin 350 sivilin öldürüldüğünü ve 3,3 milyondan fazla kişinin yerinden edildiğini belirtmişti.