Enerji ve Maden Sektöründe Yeni Dönem: Yasal Düzenlemeler Meclis’ten Geçti
Enerji ve maden alanlarını yeniden şekillendiren önemli yasal düzenlemeleri içeren kanun teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Yeni düzenleme, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreçlerinden maden ruhsat bedellerine kadar birçok kritik konuda yeni kurallar getiriyor.
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Süreçleri Netleşiyor
Yapılan en dikkat çekici değişikliklerden biri Çevre Kanunu’nda oldu. Kanun metninden “veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı” ifadesi çıkarıldı. Bu değişiklikle, projeler için yatırım ve ihale süreçlerine başlanabilmesi amacıyla “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı” alınması zorunlu hale getirildi. Ancak bu durum, teşvik, onay, izin ve ruhsat süreçlerine başvuru yapılmasına engel teşkil etmeyecek. Bu adımla, “ÇED Gerekli Değildir Kararı” ifadesinin yarattığı belirsizliklerin ve yanlış anlaşılmaların önüne geçilmesi hedefleniyor.
Maden Kanunu’nda Tanımlar ve Ruhsat Bedelleri Değişti
Maden Kanunu’nda yapılan güncellemelerle bazı temel tanımlar yeniden düzenlendi. Ruhsat bedeli tanımından “çevre ile uyum teminatı” çıkarılarak, rehabilitasyon bedeli ayrı bir kalem olarak tanımlandı.
Yeni ruhsat bedeli tanımı şu şekilde güncellendi:
“Taban bedelinin, ruhsatın yürürlükte kaldığı takvim yılı sayısı, maden grubu, cinsi ve alan büyüklüklerine göre belirlenen katsayılarla çarpılarak, ilgili tablolarda gösterildiği şekilde hesaplanarak her yıl ocak ayının sonuna kadar; arama ruhsatlarında tamamı Genel Müdürlüğün bütçesine ve işletme ruhsatlarında ise yüzde 30’u Genel Müdürlüğün bütçesine, yüzde 70’i ise genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere Genel Müdürlüğün muhasebe birimi hesabına yatırılması gereken tutar.”
Ayrıca kanuna “Kurul”, “Rehabilitasyon”, “Rehabilitasyon bedeli hesabı” ve “Tahsil dairesi” gibi yeni tanımlar eklendi.
Madencilik Faaliyetlerinde İzin Süreçleri Hızlandırılıyor
Madencilik faaliyetleri için izin süreçlerinde de önemli değişiklikler yapıldı. Özellikle koruma altındaki alanlarda süreçler yeniden yapılandırıldı. İlgili kurumların, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) tarafından yapılan izin taleplerine 3 ay içinde yanıt vermesi gerekecek. Yanıt verilmemesi durumunda 1 ay ek süre tanınacak ve bu süre sonunda da karar bildirilmezse izin verilmiş sayılacak.
Devlet ormanları içindeki madencilik faaliyetleri için ise MAPEG’in talebi üzerine 3 ay içinde 24 ay süreyle bedelsiz izin verilecek ve bu süre talep halinde 12 ay daha uzatılabilecek.
Stratejik ve Kritik Madenler Yeniden Tanımlandı
Kanun, “Stratejik veya kritik madenler” başlığını yeniden düzenleyerek bu madenlerin tanımını netleştirdi.
- Kritik Madenler: Arz kesintisi veya yüksek fiyat artışı durumunda ciddi ekonomik sorunlara yol açabilecek, sanayinin temel girdilerinden olan madenler.
- Stratejik Madenler: Ulusal güvenlik ve ekonomik refah için yüksek öneme sahip, arzı kısıtlanabilecek madenler.
Bu madenlerin tespiti, ilgili bakanlıkların görüşleri alınarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yapılacak. Ayrıca, bu madenlerle ilgili faaliyetler için acele kamulaştırma kararı alınabilecek ve Cumhurbaşkanı kararıyla belirli bir oranda stoklanması zorunlu tutulabilecek.
Rehabilitasyon Bedeli Artık Ayrı Bir Kalem
Yeni düzenlemeyle ruhsat bedelinde yüzde 30 indirim yapılırken, rehabilitasyon bedeli ruhsat bedelinden ayrıştırıldı. Artık işletme ruhsat bedeli kadar bir tutarın rehabilitasyon bedeli olarak ödenmesi zorunlu olacak. Tahsil edilen bu bedeller, nemalandırılmak üzere vadeli bir hesapta tutulacak ve sadece rehabilitasyon faaliyetleri için kullanılacak. Kamu kurum ve kuruluşları uhdesindeki sahaların rehabilitasyonu ise kendi bütçelerinden sorumlu olacak.