Milli Mücadele Mirası Belgeselle Geleceğe Taşınıyor
Milli Mücadele döneminde Yunan işgaline karşı Uludağ’ı savunan kahraman efelerin torunları, atalarının unutulmaya yüz tutmuş hikayelerini ve zengin kültürlerini yaşatmak için önemli bir projeye imza atıyor. “Efelerin İzinde” adını taşıyan belgesel projesi, bu eşsiz mirasın gelecek nesillere aktarılmasını hedefliyor.
Projenin öncüsü, hem Dağ Müfrezesi’nde görev almış Celalettin Efe‘nin hem de Osmanlı ordusunda teğmen olan İbrahim Efendi‘nin torunu olan Mustafa Bakan. Dedelerinin kahramanlık hikayeleriyle büyüyen Bakan, bu değerli anıların kaybolmasını önlemek amacıyla efelerin yakınları ve bölgenin ileri gelenleriyle görüşerek kapsamlı bir çalışma başlattı.
Dededen Toruna Geçen Mücadele Ruhu
Uludağlı Efeler Yörük Türkmen Kültür ve Dayanışma Derneği Kurucu Başkanı Mustafa Bakan, anne ve baba tarafından dedeleri sayesinde hem askeri kanadın hem de milis kuvvetlerinin o dönemki mücadelesini dinleme fırsatı bulduğunu belirtti. Bakan, yaşadığı dağ yöresinin Oğuzların Kayı boyundan gelen Karakeçili aşireti mensubu Yörük Türkmenlerden oluştuğunu ifade etti. Milli Mücadele sırasında bölgeyi düşman işgalinden korumak amacıyla Osmanlı subaylarından Binbaşı Haydar Bey tarafından efelerden oluşan 500 kişilik “Dağ Müfrezesi” kurulduğunu aktardı.
Araştırmalar ve Kültürel Çalışmalar
Mustafa Bakan, araştırmalarına ilk olarak kendi köyünde başladığını belirterek süreci şöyle anlattı:
“Köyümde efelik yapmış dedem ve arkadaşlarının faaliyetlerini video çalışmasıyla kayda almaya başladım. Milli Mücadele efelerinin torunlarını bulup köyüme davet ettim. Daha önce çalışmaları olan Ömer Faruk Dinçer hocamızı da davet ederek yaptığımız çalışmayı paylaştık, ‘Milli Mücadele’de Dağ Yöresi’ adlı bir çalışmayla kendisi kitap yazdı. Aynı zamanda Süleyman Işık abimiz de ‘Kuva’ isimli romanıyla yöremize böyle bir eser bıraktı.”
Dernek Faaliyetleri ve “Efelerin İzinde” Belgeseli
Bakan, bu kültürü yaşatmak ve tanıtmak amacıyla 2017 yılında Uludağlı Efeler Yörük Türkmen Kültür ve Dayanışma Derneği‘ni kurdu. Derneğin başkan yardımcılığını ise Kabakçı Salih Efe’nin torunu İsmail Gürbüz üstleniyor. Dernek, Bursa’nın kurtuluşu gibi önemli günlerde ve festivallerde sahne alarak efe kültürünü tanıtıyor.
Bakan, derneğin faaliyetleri hakkında şu bilgileri verdi:
“Keles’te festivallere katılarak projelerimizi sunmaya başladık. İlk projemiz Harmancık ilçesi Akalan köyünden Canip Efe’nin mezarıydı. Harmancık’ın eski Kaymakamı Yasin Şahin ile bu efe mezarını yaparak yöre tanıtımını sağladık. Halk oyunları çalışmalarımızla kendi yöremizin efe türkülerini, Saadettin Efe Ağıdı‘nı, Kabakçı Salih Efe’nin türküsünü söylüyoruz. Kahramanlık oyunu olarak oynanan bıçak oyunu dediğimiz Köroğlu Zeybeği ve Harmandalı‘nın araştırmalarımıza göre bölgede var olduğunu tespit ettik. Bunları günümüze taşımak için sunumlar yapıp, oyunlar oynuyoruz. Araştırmaları sürdürürken, belgeseli en kısa zamanda tamamlamak için çalışıyoruz.”
Mustafa Bakan, Ege Bölgesi ile özdeşleşen efe kültürünün Uludağ çevresinde de köklü bir geçmişe sahip olduğuna dikkat çekerek, bu gerçeği belgelemek için çalışmalarını sürdürdüklerini vurguladı.
