TBMM’de Kabul Edildi: Enerji ve Maden Alanlarında Kapsamlı Değişiklik
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda, enerji ve maden alanlarında önemli düzenlemeler getiren Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi kabul edilerek yasalaştı. Yeni yasa, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreçlerinden madencilik izinlerine, zeytinlik alanlarından yenilenebilir enerji yatırımlarına kadar geniş bir yelpazede değişiklikler içeriyor.
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Süreçleri Yeniden Düzenlendi
Yeni kanunla birlikte, Çevre Kanunu’nda değişikliğe gidilerek “veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı” ifadesi metinden çıkarıldı. Artık projeler için “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı” alınmadan onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemeyecek, yatırıma başlanamayacak ve ihale yapılamayacak. Bu düzenleme ile “ÇED Gerekli Değildir Kararı” ifadesinin yarattığı belirsizliklerin önüne geçilmesi hedefleniyor.
Maden Kanunu’nda Köklü Değişiklikler
Maden Kanunu, yeni düzenlemenin en çok etkilendiği alanlardan biri oldu. Ruhsat bedeli tanımı güncellenirken, “Kurul”, “Rehabilitasyon”, “Rehabilitasyon bedeli hesabı” gibi yeni tanımlar kanuna eklendi.
Madencilik İzin Süreçleri ve Korunan Alanlar
Madencilik faaliyetlerinde izin süreçleri hızlandırıldı. İlgili kurumların proje görüşlerini 3 ay içinde bildirmesi zorunlu hale getirildi. Bu süre sonunda cevap verilmezse, bir aylık ek sürenin ardından izin verilmiş sayılacak. Madencilik faaliyetlerinin yürütüleceği alanlar şunlardır:
- Özel çevre koruma bölgeleri
- Milli Parklar
- Sulak alanlar
- Yaban hayatı koruma ve geliştirme sahaları
- Ormanlar
- Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri
- Kıyı Kanunu’na göre korunması gerekli alanlar
- 1’inci derece askeri yasak bölgeler
Devlet ormanları içindeki maden arama ve işletme faaliyetleri için 3 ay içinde 24 ay süreyle bedelsiz izin verilecek ve bu süre 12 ay daha uzatılabilecek.
Stratejik ve Kritik Madenler Tanımlandı
Kanun, “stratejik madenler” ve “kritik madenler” için yeni tanımlar getiriyor. Ulusal güvenlik ve ekonomik refah için önemli olan bu madenlere ilişkin faaliyetler için Kamulaştırma Kanunu hükümleri uyarınca acele kamulaştırma yapılabilecek.
Rehabilitasyon Bedeli ve Ruhsatlar
En önemli değişikliklerden biri, rehabilitasyon bedelinin ruhsat bedelinden ayrıştırılması oldu. Ruhsat sahipleri, artık işletme ruhsat bedeli kadar bir tutarı rehabilitasyon bedeli olarak ödeyecek. Bu bedel ve nema geliri sadece rehabilitasyon için kullanılacak, haczedilemeyecek ve devredilemeyecek.
Tartışmalı Düzenleme: Zeytinlik Alanlarda Madenciliğe İzin
Yasanın en çok tartışılan maddesi, zeytinlik alanlarda madencilik faaliyetlerine izin verilmesini düzenliyor. Buna göre, ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetlerinin tapuda zeytinlik olarak kayıtlı alanlara denk gelmesi ve faaliyetin başka alanda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nca kamu yararı dikkate alınarak izin verilebilecek. İzin için şartlar ise şöyle:
- Madencilik yapılacak kısımdaki zeytin ağaçlarının, öncelik il ve ilçe sınırları olmak üzere başka bir alana taşınması.
- Taşımanın mümkün olmaması halinde, uzman görüşleri doğrultusunda, faaliyet yürütülecek alan ile eş değer büyüklükte ve taşınan/taşınamayan ağaç sayısının en az 2 katı zeytin ağacıyla yeni bir zeytin sahası tesis edilmesi.
Bu sahalarda faaliyet yürüten ruhsat sahibinden, her yıl işletme ruhsat bedeli kadar ayrıca rehabilitasyon tahsilatı yapılacak.
Yenilenebilir Enerji Yatırımlarına Destekler Uzatıldı
Yeni yasa, yenilenebilir enerji yatırımlarını teşvik etmeye devam ediyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerine yönelik izin, kira ve irtifak işlemlerindeki yüzde 85 indirim uygulaması 31 Aralık 2030’a kadar uzatıldı. Ayrıca, bu tesisler için gerekli özel mülkiyete konu taşınmazların temini amacıyla 31 Aralık 2030’a kadar “acele kamulaştırma” kararı alınabilecek.
İmar ve Ruhsat Yetkisi Bakanlıkta
Rüzgar veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesislerinin imar planları, parselasyon planları, yapı ruhsatı ve iş yeri açma ruhsatı gibi belgeler artık Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından da onaylanabilecek ve düzenlenebilecek. Bu adımla bürokrasinin azaltılması ve projelerin hızlandırılması amaçlanıyor.
Meclis Görüşmelerinde Tansiyon Yükseldi
Yasa teklifinin görüşmeleri sırasında AK Parti ve muhalefet milletvekilleri arasında tartışmalar yaşandı. AK Parti Grup Başkanvekili Abdulhamit Gül, eleştirilere yanıt olarak şu ifadeleri kullandı:
“101 milyon zeytin ağacını 205 milyona yükselten ve hiçbir zaman aldatan, aldanan olmayan AK Parti olarak biz sadece milletimizin hizmetinde olduk, olmaya da devam edeceğiz.”
Meclis Başkanvekili Tekin Bingöl ise usul tartışmalarına ilişkin açıklamalarda bulunarak oylamayı gerçekleştirdi ve teklif yasalaştı.