İngiltere’de Su Sektöründe Radikal Değişim: Ofwat Kaldırılıyor
İngiltere hükümeti, ülke genelinde nehirler ve göllerde yaşanan rekor seviyedeki kanalizasyon kirliliği ve su şirketlerindeki mali usulsüzlük iddialarının ardından su sektörünü yeniden yapılandırma kararı aldı. Pazartesi günü yapılan açıklamada, resmi bir rapora dayanılarak sektör için tamamen yeni bir düzenleyici kurum oluşturulacağı duyuruldu.
Bu kapsamlı yeniden yapılanmanın en önemli adımı, İngiltere ve Galler’deki özelleştirilmiş su ve kanalizasyon sektörünün ekonomik denetiminden sorumlu olan mevcut hükümet kurumu Ofwat’ın kaldırılması oldu.
Yeni Tek Çatı Düzenleyici Kurum Kuruluyor
Ofwat’ın yerine, dört farklı düzenleyici kurumu tek bir çatı altında toplayacak yeni bir yapı getirilecek. Çevre Bakanı Steve Reed, bu hamlenin “geçmişteki suistimalleri önleyeceğini” ve “etkisiz düzenleme karmaşasına” son vereceğini vurguladı. İngiltere ve Galler’deki özelleştirilmiş su sektörü, nehir ve göllere kontrolsüz şekilde deşarj edilen rekor miktardaki kanalizasyon nedeniyle kamuoyunda büyük bir öfkeye yol açmıştı.
Sektördeki çöküşün en belirgin örneği ise ülkenin en büyük su tedarikçisi olan Thames Water olmuştu. Şirket, 17 milyar sterlinlik devasa borcu nedeniyle kamulaştırmanın eşiğine gelmiş ve kanalizasyon deşarjı nedeniyle kesilen cezaları ödeyemeyeceğini açıklamıştı.
Reformun Temeli: Sir Jon Cunliffe Raporu
Hükümetin attığı bu adım, İngiltere Merkez Bankası eski başkan yardımcısı Sir Jon Cunliffe tarafından hazırlanan bağımsız bir rapora dayanıyor. Cunliffe’in raporunda sunduğu temel tavsiyeler şunları içeriyor:
- Ofwat’ın lağvedilmesi ve yerine tek bir entegre düzenleyici kurumun kurulması.
- Mali açıdan zor durumdaki şirketlerin “düzenleyici esneklik” çerçevesinde toparlanmasına imkan tanıyacak resmi bir yeniden yapılandırma rejimi oluşturulması.
- Yatırımcı güvenini artırırken aynı zamanda tüketiciyi ve çevreyi daha etkin koruyacak mekanizmalar geliştirilmesi.
- Dokuz adet bölgesel su planlama otoritesinin hayata geçirilmesi.
Cunliffe, bu bölgesel otoritelerin yalnızca “danışma kurulları ya da konuşma platformları” olmayacağının altını çizdi.
Tüketici Hakları ve Artan Faturalar
Planlara göre, mevcut tüketici denetim organı olan Tüketici Su Konseyi (Consumer Council for Water), daha geniş yetkilerle donatılarak bir “Su Ombudsmanı”na dönüştürülecek. Ancak Sir Jon Cunliffe, yaşlanan altyapının yenilenmesi ve geliştirilmesi gerekliliği nedeniyle su ve atık su hizmetlerinin maliyetlerinin, dolayısıyla tüketici faturalarının artmasının kaçınılmaz olduğunu belirtti. Cunliffe, hükümetin su yoksulluğu riski altındaki savunmasız grupları fatura indirimleri veya sosyal yardımlarla koruması gerektiğini de ekledi.
Planlara Gelen Tepkiler
Öneriler “önemli” olarak nitelendirilse de, çevre savunucularından eleştiriler gecikmedi. Surfers Against Sewage adlı kampanya grubunun CEO’su Giles Bristow, raporu sert bir dille eleştirdi:
“Ofwat’ı kaldırıp yerine daha parlak bir düzenleyici getirmek, eğer finans ve mülkiyet yapıları aynı kalırsa, ne kanalizasyon kirliliğini ne de kâr hırsını engelleyecektir. Bu, domuza ruj sürmekten ibarettir.”
Bristow, su şirketlerini çevreye zarar verme pahasına kâr odaklı davranmakla suçlayarak millileştirme çağrısı yaptı. Diğer yandan, sektör lobisi Water UK ise değişiklikleri olumlu karşıladı ve “Herkes sistemin işlemediği konusunda hemfikir. Bugün büyük bir dönüm noktası ve bu köklü değişim çoktan yapılmalıydı” açıklamasında bulundu.