Babadan Oğula Geçen Yarım Asırlık Miras
Bursa’nın tarihi İznik ilçesinde, 61 yaşındaki Hasan Yaman, babasından devraldığı çömlekçilik mesleğini yaklaşık yarım asırdır büyük bir tutkuyla sürdürüyor. Küçük yaşlarda babasının yanında çamurla tanışarak bu sanata gönül veren Yaman, kırsal Çakırca Mahallesi‘ndeki atölyesinde geleneksel yöntemlerle birbirinden değerli eserler üretiyor.
Yaman, ürettiği gelin testisi, vazo, yağdanlık ve çeşitli hediyelik eşyaları sadece yurt içinde değil, yurt dışı pazarlarında da alıcılarla buluşturarak İznik’in adını dünyaya duyuruyor.
Toprağın Sanata Dönüşüm Süreci
Usta zanaatkar, üretim sürecinin ilk adımının İznik’in dağlarından özel olarak temin edilen kırmızımsı alüvyonlu toprağı işlemek olduğunu belirtiyor. Atölyesine getirdiği toprağı titizlikle temizleyip ayrıştıran Yaman, saf hale getirilmiş çamuru torna tezgahında maharetli elleriyle şekillendiriyor.
“Çamurumuzu, her şeyimizi biz kendimiz hazırlıyoruz. Dağdan toprağımız geliyor, tesiste işleniyor. Bunun çakılı, kumu ayrılıyor, saf hale getiriliyor. Eskiden elle yoğurur, ayakla tepiyorduk. Şimdi makine yardımıyla klasik olarak şekillendiriliyor ve ürünlere dönüştürülüyor.”
Mesleğin Zorlukları ve Aile Desteği
Hasan Yaman, çömlekçiliğin zahmetli ve sabır gerektiren bir iş olduğunu vurguluyor. Özellikle 1990’lı yıllarda piyasaya giren Çin mallarının sektöre büyük darbe vurduğunu ve birçok ustanın mesleği bırakmak zorunda kaldığını anlatıyor. “Öğrenilmesi kolay değil, daha çok babadan oğula veya kızına geçen aile içi mesleklerden çömlekçilik,” diyerek sanatın nesiller arası aktarımının önemine dikkat çekiyor.
Bu zorlu yolda en büyük destekçisi ise sanatı öğrettiği eşi. Yaman çifti, sırt sırta vererek üretim yapıyor ve bu kadim mesleği yaşatıyor. Yaman, “Sırf sevmek de yetmiyor azıcık katlanmak da gerekiyor. Eşim de artık bir usta, bir sanatkar. Gayretiyle öğrendi ve şimdi okullarda çocuklara bu sanatı sevdiriyor,” ifadelerini kullanıyor.
İznik Çömlekleri Dünya Pazarında
Hasan Yaman, atölyesindeki perakende satışların yanı sıra üretimlerinin büyük bir kısmını yurt içi ve yurt dışına toptan olarak gönderdiğini belirtiyor. Ürünlerinin ulaştığı ülkeler arasında şunlar bulunuyor:
- Amerika Birleşik Devletleri (ABD)
- İsviçre
- Almanya
- Avustralya
Yaman, “Seri olarak 3 ülkeye, ABD, İsviçre, Almanya’ya gönderiyoruz ama Avusturalya’ya kadar ürünler gitti. 5-6 yıldır sürekli çalıştığımız ihracat firmaları var,” diyerek başarısının gururunu paylaşıyor.
