Japonya Siyasetinde Aşırı Sağ Depremi: Sanseito Partisi’nin Yükselişi
Japonya’nın 248 sandalyeli üst meclisinde yakın zamana kadar sadece bir sandalyeye sahip olan aşırı sağcı Sanseito Partisi, 20 Temmuz Pazar günü yapılan seçimlerde büyük bir sürprize imza attı. Sandalye sayısını 14’e çıkaran parti, gecenin en çok kazananlarından biri oldu. 2020’de COVID-19 pandemisi sırasında ortaya çıkan ve aşı karşıtı komplo teorileri yayan YouTube videolarıyla tanınan Sanseito, son dönemde “önce Japonlar” sloganıyla milliyetçi bir çizgiye yönelmişti.
Partinin bu yükselişi, ülkede göçmenlik ve aşırı turizme karşı artan endişelerin bir yansıması olarak değerlendiriliyor. Hükümetin seçimlerden hemen önce bu konuları ele almak üzere bir komite kurması da bu endişelerin ciddiyetini gösteriyor. Peki bu sonuçlar, Japonya’da genel bir sağa kayışın habercisi mi?
Koalisyon İçin Zorlu Sonuçlar
Seçimler, Başbakan Shigeru Ishiba liderliğindeki Liberal Demokrat Parti (LDP) ve küçük ortağı Komeito’dan oluşan koalisyon için zorlu bir dönemde gerçekleşti. Artan fiyatlar ve ABD’nin gümrük vergisi tehditleri gibi sorunlar seçmen nezdinde tepkiye yol açmıştı. Pazar günü sonuçların ardından bir açıklama yapan Başbakan Ishiba, istifa etmeyi düşünmediğini belirtti.
Koalisyon, üst meclisteki kontrolünü sürdürebilmek için 50 sandalyeye ihtiyaç duyarken, yalnızca 47 sandalye kazanabildi. Ana muhalefetteki Anayasal Demokrat Parti ise 22 sandalye ile ikinci sırada yer aldı. Bu sonuçlar, geçen yıl alt meclisteki çoğunluğunu kaybeden koalisyonun siyasi etkisini daha da azaltabilir.
Sanseito’nun Başarısının Arkasındaki Nedenler
Sanseito Partisi, “küreselleşme karşıtı” bir kampanya yürüterek 2022’de üst meclisteki ilk koltuğunu kazanmıştı. Parti, küreselleşme yanlıları ve finans kurumlarından oluşan gizli bir yapının sıradan vatandaşlar üzerinde egemenlik kurduğunu iddia eden komplo teorileriyle destekçi topluyordu.
Göçmen Karşıtı Strateji ve Popülist Vaatler
Son seçim kampanyasında parti, tüketim vergilerinde indirim ve çocuk yardımlarında artış gibi popülist vaatlerde bulundu. Ancak en dikkat çeken stratejisi, göçmen karşıtı “Önce Japon” söylemi oldu. Parti lideri Sohei Kamiya, daha önce ABD eski Başkanı Donald Trump’ın “cesur siyasi tarzından” ilham aldığını ifade etmişti.
Başbakan Ishiba hükümeti de bu artan endişelere kayıtsız kalmadı ve geçen hafta “bazı yabancı uyruklular tarafından işlenen suçlar veya rahatsız edici davranışlarla mücadele etmeyi” amaçlayan özel bir ekip kurduğunu duyurdu.
Rekor Seviyedeki Yabancı Nüfus ve Turist Sayısı
Geleneksel olarak izolasyonist kültürüyle bilinen Japonya’da, son yıllarda hem ülkede yaşayan yabancıların hem de turistlerin sayısında rekor artışlar yaşandı. 2024 sonu itibarıyla Japonya’da ikamet eden yabancıların sayısı 3,8 milyona ulaşarak rekor kırdı. Bu rakam, ülke nüfusunun sadece %3’ünü oluştursa da bir önceki yıla göre %10,5’lik bir artış anlamına geliyor. Turist sayısı ise geçen yıl yaklaşık 36,9 milyon ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
Uzman Görüşü ve Başbakan Ishiba’ya Tepkiler
Kanda Uluslararası Çalışmalar Üniversitesi’nden Jeffrey Hall, BBC News’e yaptığı açıklamada, sağcı partilere verilen desteğin, LDP’nin muhafazakar tabanını erittiğini belirtiyor. Hall’a göre, Sanseito Partisi “komplo teorilerine, yabancı karşıtı açıklamalara ve tarih hakkında çok güçlü revizyonist görüşlere” sahip.
Jeffrey Hall, “Başbakan Ishiba, eski Başbakan Şinzo Abe’nin pek çok destekçisi tarafından yeterince muhafazakar bulunmuyor. Onun tarih konusunda milliyetçi görüşlerinin yeterince kuvvetli olmadığını, Çin’e karşı Abe’nin sahip olduğu güçlü görüşlere sahip olmadığını düşünüyorlar,” diyor.
Seçim sonuçları, Ishiba’nın ekonomik darboğaz, hayat pahalılığı ve ABD ile devam eden ticaret müzakereleri gibi konularda seçmeni ikna etmekte zorlandığını gösteriyor. Siyasi skandallar ve özellikle pirinç fiyatlarındaki artış gibi ekonomik sorunlar, iktidar partisine yönelik memnuniyetsizliği artırıyor.
Gelecekte Japonya’yı Ne Bekliyor?
Analistler, üst mecliste çoğunluğun kaybedilmesinin Başbakan Ishiba üzerinde istifa baskısı yaratabileceğini öngörüyor. Sonuçların, parti içinde yeni bir liderlik yarışını tetiklemesi bekleniyor. Bu yarışta Sanae Takaichi, Takayuki Kobayashi ve eski Başbakan Junichiro Koizumi’nin oğlu Shinjiro Koizumi gibi isimlerin öne çıkabileceği konuşuluyor. İktidar partisi içindeki olası bir liderlik değişikliği, ABD-Japonya ticaret müzakereleri gibi kritik bir süreçte siyasi istikrarsızlığa yol açabilir.