Türkiye’nin Yerel Kalkınma Hamlesi: Ajanslardan Projelere Milyarlarca Liralık Destek
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda faaliyet gösteren 26 kalkınma ajansı, Türkiye’nin yerel potansiyelini harekete geçirerek bölgesel kalkınmaya öncülük ediyor. “Kalkınma Ajansları 2024 Yılı Genel Faaliyet Raporu” verilerine göre, ajanslar bugüne kadar binlerce projeye milyarlarca liralık finansman sağlayarak bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasında kritik bir rol üstlendi.
Rekor Düzeyde Destek ve Harekete Geçirilen Kaynaklar
Kuruldukları günden bu yana kalkınma ajansları, Türkiye’nin dört bir yanındaki yerel değerleri canlandırmak amacıyla toplam 27 bin 33 projeye hem mali hem de teknik destek sundu. Bu projelere sağlanan destek miktarı, 2025 yılı fiyatlarıyla 86,8 milyar liraya ulaştı. Proje yararlanıcılarının katkılarıyla birlikte, bölgelerde harekete geçirilen toplam kaynak ise 145,2 milyar lirayı buldu.
2024 Yılında Gerçekleşen Faaliyetler ve Programlar
Ajanslar, geçtiğimiz yıl boyunca da faaliyetlerini aralıksız sürdürerek bölgelerin ihtiyaçlarına yönelik 190 farklı analiz, araştırma ve strateji raporu hazırladı. Bu dönemde 842 proje için sözleşmeye bağlanan toplam destek tutarı 1,7 milyar lira olarak gerçekleşti.
Öne Çıkan Destek Programları
2024 yılındaki destekler çeşitli programlar altında toplandı:
- Mali Destek Programları: 79 projeye yaklaşık 298,4 milyon lira destek sağlandı. Bu projelerin eş finansman dahil toplam bütçesi 400,5 milyon lira oldu.
- Teknik Destek Programları: 523 projeye yaklaşık 39,3 milyon lira kaynak aktarıldı.
- Yenilikçi Destek Programları: 41 projeye yaklaşık 77,5 milyon lira destek verildi.
- Güdümlü Projeler: Proje teklif çağrısı yöntemi uygulanmadan 7 güdümlü projeye verilen destek tutarı 200,5 milyon lira oldu.
Tematik Programlar Kapsamındaki Yatırımlar
Bölgesel kalkınmayı hedefleyen tematik programlar kapsamında önemli kaynaklar harekete geçirildi:
- Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı: 15 proje için 455,3 milyon liralık destek oluşturuldu.
- Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı (SOGEP): 174 proje için 739,4 milyon lira sağlandı.
- Üreten Şehirler Destek Programı: 7 proje için 55,3 milyon lira aktarıldı.
- Kurumsal Dönüşüm ve Sürdürülebilirlik Destek Programı: 3 projeye 45,2 milyon lira destek verildi.
Deprem Bölgesine 1,5 Milyar Liralık Özel Destek
Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen illerde sosyo-ekonomik toparlanmayı hızlandırmak amacıyla Bölgesel Kalkınma Odaklı Toparlanma Acil Eylem Programı hayata geçirildi. İpekyolu, Doğu Akdeniz, Fırat, Karacadağ ve Çukurova Kalkınma Ajansları aracılığıyla yürütülen programla bölgenin yeniden ihyası ve afetlere karşı dayanıklılığının artırılması hedefleniyor.
Bu kapsamda, deprem bölgesindeki kalkınma ajanslarına ilk etapta 745,7 milyon lira kaynak aktarıldı. Bakanlık tarafından onaylanan 53 projenin destek tutarı 2025 yılı fiyatlarıyla 1,5 milyar lira, toplam bütçesi ise yaklaşık 1,8 milyar lira olarak belirlendi. Bu projelerden 8’inin uygulamasına 2024’te başlandı.
Yatırımcıların Rehberi: Yatırım Destek Ofisleri
Ajanslar bünyesinde faaliyet gösteren Yatırım Destek Ofisleri (YDO), bölgelerdeki yatırım ortamını canlandırmak için kilit bir rol oynuyor. 2024 yılında 20 yatırımcının izin ve ruhsat işlemlerine doğrudan yardımcı olan ofisler, 18 bin 868 kişi ve kuruma bilgilendirme ve danışmanlık hizmeti sundu. Ayrıca saha ziyaretleri kapsamında 4 bin 392 firma ile doğrudan temas kuruldu.