Suriye’deki Dürzi Geriliminin Kilit İsmi: Şeyh Hikmet el-Hicri
Suriye’deki Dürzi toplumunun önde gelen dini liderlerinden Hikmet el-Hicri, son dönemde yaşanan Süveyda geriliminin merkezindeki isim olarak dikkat çekiyor. Başından beri Şam yönetimine karşı mesafeli bir duruş sergileyen ve ‘Şeyh-ül Akl’ (Aklın Şeyhi) olarak bilinen Hicri’nin, Venezuela’dan Süveyda’ya uzanan hayat hikayesi, bölgedeki dengeleri anlamak için kritik önem taşıyor.
Venezuela’dan Suriye’ye Uzanan Bir Liderlik
1965 yılında Venezuela‘da dünyaya gelen Hikmet el-Hicri, Dürzi toplumuna liderlik eden köklü bir aileden geliyor. Dürzilerde babadan oğula geçebilen ve hem dini hem de siyasi bir otoriteyi temsil eden ‘Şeyh-ül Akl’ makamı, Hicri’nin şu anki konumunu oluşturuyor. Çocukluğunu Venezuela’da geçirdikten sonra ailesiyle Suriye’ye dönen Hicri, Süveyda’nın Kanavat bölgesinde lise eğitimini tamamladı. Ardından dini eğitim alan Hicri, 1990 yılında Şam Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Mezuniyet sonrası tekrar Venezuela’ya giderek 8 yıl boyunca diaspora ile bağlarını güçlendirdi.
Abisinin Şüpheli Ölümü ve Değişen Dengeler
2011’de Suriye iç savaşı patlak verdiğinde, ‘Şeyh-ül Akl’ makamında abisi Ahmet el-Hicri bulunuyordu. Ahmet el-Hicri, rejime karşı direnişe mesafeli durarak en azından tarafsız kalınmasını savunuyordu. Ancak 24 Mart 2012‘de, bugün hala birçok kesim tarafından ‘şüpheli’ olarak nitelendirilen bir trafik kazasında hayatını kaybetti. Abisinin vefatının ardından yerine geçen Hikmet el-Hicri, taziyesine gelen Beşar Esad‘a övgülerde bulunarak başlangıçta rejime karşı açık bir tavır almaktan kaçındı.
Rejimle Çatışma ve ‘Devrimin Ortağı’ Olma Süreci
Başlangıçta Esad rejimiyle mücadeleye sıcak bakmayan Hicri’nin ilişkileri zamanla gerildi. 2018’de başlayan gerilim, 2023’te Hicri’nin Esad karşıtı hareketleri açıkça desteklemesiyle sonuçlandı. 8 Aralık’ta Esad’ın devrilmesini kutlayan Dürziler arasında yer alan Hicri, bir Türk kanalına verdiği röportajda “Bu devrimin ortağıyız” diyerek net bir mesaj verdi.
Şara Yönetimine Karşı Net Duruş ve Çatışmalar
Yeni dönemde Şara yönetimiyle görüşmeyi reddeden Hicri, tavrını daha da sertleştirdi. Şubat ayında Şam’a bağlı Ceramana’da Dürziler ile hükümet güçleri arasında yaşanan ilk çatışmada uluslararası müdahale çağrısı yaptı. Nisan ayındaki çatışmalarda ateşkese yanaşmayan lider, 13 Temmuz‘da başlayan son çatışmalarda da ateşi körükleyen ve İsrail’den destek talep eden açıklamalarıyla gündeme geldi.
Diasporanın Gücü: Venezuela Bağlantısı
Venezuela, Dürzi diasporasının en önemli merkezlerinden biri olarak kabul ediliyor. 1920’lerde Osmanlı’nın bölgeden çekilip Fransız mandasının başlamasıyla Dürzilerin bir kısmı Venezuela’ya göç etti. Başkent Karakas’ta toplanan diaspora, Suriye ve Lübnan ile bağlarını hiç koparmadı. Süveyda’daki Karakas Oteli, bu güçlü bağın bir sembolü olarak görülüyor. Hicri’nin yeğenine ait olan bu otel, sadece bir konaklama tesisi değil, aynı zamanda Dürziler için önemli bir dini ve kültürel merkez işlevi görüyor.