Moldova’yı Sarsan 1 Milyar Dolarlık Dolandırıcılık Skandalı
Moldova’da yaklaşık 850 milyon euro (1 milyar dolar) tutarında bir banka dolandırıcılığı ve çeşitli yasa dışı faaliyetlerle suçlanan firari oligark Vladimir Plahotniuc, Yunanistan’da yakalandı. Moldova Ulusal Polisi, Plahotniuc’un Salı günü gözaltına alındığını resmi olarak duyurdu.
Ülke Ekonomisinin Sekizde Biri Buharlaştı
Vladimir Plahotniuc, 2014 yılında Moldova’daki bankalardan 1 milyar doların ortadan kaybolduğu büyük bir yolsuzluk skandalının kilit ismi olmakla suçlanıyordu. Bu miktar, o dönemde Moldova’nın yıllık gayrisafi yurt içi hasılasının (GSYH) yaklaşık sekizde birine tekabül ediyordu. Hakkında 2019 yılında açılan çok sayıda yolsuzluk soruşturmasının ardından ülkeden kaçan Plahotniuc, o zamandan beri firari durumdaydı. Kendisi ise hakkındaki tüm suçlamaları reddetmektedir.
Uluslararası Operasyon: Yunanistan’da Gözaltı
Moldova polisinin açıklamasına göre, Interpol Atina Ofisi, Plahotniuc ve kimliği açıklanmayan bir diğer Moldova vatandaşının Yunanistan’da gözaltına alındığı bilgisini paylaştı. Plahotniuc için Şubat ayında Interpol tarafından kırmızı bülten çıkarılmıştı.
Yunanistan’daki organize suçlarla mücadele birimi, Plahotniuc’un arandığı suçları şu şekilde sıraladı:
- Suç örgütü üyeliği
- Dolandırıcılık
- Kara para aklama
Bir hükümet yetkilisinin Associated Press’e (AP) verdiği bilgiye göre, Moldova Adalet Bakanlığı ve Başsavcılığı, Plahotniuc ile diğer zanlının iade sürecini başlatmak üzere gerekli bilgi paylaşımını yürütüyor.
Plahotniuc’un Geçmişi ve Uluslararası Yaptırımlar
Moldova’nın en zengin iş insanlarından biri olarak tanınan Plahotniuc, Haziran 2019’da lideri olduğu Demokrat Parti ile hükümet kurma çabaları başarısız olunca Amerika Birleşik Devletleri’ne kaçmıştı. 2020 yılında ABD, Plahotniuc’u ‘istenmeyen kişi’ (persona non grata) ilan etti. Uzun bir süre nerede olduğu bilinmeyen oligark, 2022’de ABD Dışişleri Bakanlığı’nın yaptırım listesine dahil edildi. Yaptırım gerekçeleri arasında Moldova’daki hukuk ve güvenlik kurumlarını siyasi rakiplerine karşı kullanmak ve seçimlere müdahale etmek gibi ciddi suçlamalar bulunuyordu.
Aynı yıl İngiltere de Plahotniuc’a yaptırım uygulayarak ülkeye girişini yasakladı ve Birleşik Krallık ile denizaşırı topraklardaki tüm mal varlıklarını dondurdu. Plahotniuc ayrıca, Rusya yanlısı siyasi kampanyalara destek vermek ve Moldova’nın Avrupa Birliği ile yakınlaşmasını engellemekle de suçlanıyordu.
Gözaltının Siyasi Yankıları
Bu önemli gözaltı, Kremlin’in Moldova’daki vekilleri aracılığıyla dezenformasyon ve seçmen manipülasyonu kampanyalarını sürdürdüğü bir döneme denk geldi. Eylül ayında yapılacak kritik parlamento seçimleri öncesinde gerçekleşen bu gelişmenin, Cumhurbaşkanı Maia Sandu ve onu destekleyen Romanya ile AB çevrelerinin konumunu güçlendirmesi bekleniyor.