ABD’den UNESCO’dan Ayrılma Kararı: Gerekçeler ve Tepkiler
Amerika Birleşik Devletleri yönetimi, iki yıl önce yeniden katıldığı Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nden (UNESCO) bir kez daha ayrılma kararı aldığını duyurdu. Kararın arkasında, örgütün “İsrail karşıtı önyargıları” ve “ayrıştırıcı kültürel davaları” desteklemesi gibi nedenler gösterildi.
Beyaz Saray’dan Resmi Açıklama
Konuyla ilgili New York Post’a konuşan Beyaz Saray Sözcü Yardımcısı Anna Kelly, Washington yönetiminin bu yönde kesin bir karar aldığını belirtti. Kelly, kararın gerekçesini şu sözlerle açıkladı:
“UNESCO, Amerikalıların kasımda oy verdiği sağduyulu politikalarla tamamen uyumsuz, ayrıştırıcı kültürel ve sosyal davaları destekliyor.”
Associated Press (AP) haberine göre, çekilme kararının Aralık 2026 sonunda yürürlüğe girmesi bekleniyor. Beyaz Saray’dan bir başka yetkili de ABD’nin çekilme kararını doğruladı.
Dışişleri Bakanlığı: “Ulusal Çıkarımıza Değil”
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan Tammy Bruce, ayrılma kararının UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay‘a resmi olarak iletildiğini bildirdi. Bruce, yaptığı yazılı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“UNESCO’nun, Filistin devletini üye olarak kabul etme kararı, ABD politikasına aykırı olarak oldukça sorunludur ve örgüt içinde İsrail karşıtı söylemin yaygınlaşmasına katkıda bulunmuştur. UNESCO’ya sürekli katılım, ABD’nin ulusal çıkarına değildir.”
Bruce ayrıca, örgütün “bölücü sosyal ve kültürel amaçları ilerletmek için çalıştığını” ve bu durumun “‘Önce Amerika’ dış politikasıyla çeliştiğini” vurguladı.
ABD-UNESCO İlişkilerinde Çalkantılı Geçmiş
Bu karar, ABD’nin örgüt tarihindeki üçüncü çekilmesi olacak. Daha önceki ayrılıklar ve geri dönüşler, ABD’nin UNESCO ile olan ilişkisinin ne kadar değişken olduğunu gösteriyor.
- 2017: Başkan Donald Trump döneminde ABD, “İsrail karşıtı tutumu” ve “yapısal reform ihtiyacı” gerekçeleriyle örgütten çekildi.
- 2023: Başkan Joe Biden yönetimi, ülkeyi yeniden UNESCO’ya dahil etti.
- 1984: İlk ayrılık, Başkan Ronald Reagan döneminde yaşandı. Gerekçe olarak örgütün “konuları siyasallaştırması” ve “özgür topluma karşı düşmanlık” gösterilmişti.
- 2003:George W. Bush başkanlığında ABD, örgüte geri dönmüştü.
UNESCO’dan İlk Tepki: “Derin Üzüntü Duyuyoruz”
UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay, ABD’nin yeniden ayrılma kararını üzüntüyle karşıladığını belirtti. Azoulay, bu kararın “çok taraflılığın temel ilkeleri ile çeliştiğini” ve ABD’deki UNESCO işbirlikçilerini olumsuz etkileyebileceğini vurguladı. Azoulay, kuruluşa yönelik “İsrail karşıtı önyargı” iddialarını da reddederek, kararın gerekçelerinin 2017’deki ile aynı olduğunu kaydetti.