AB’den Düzensiz Göçe Karşı Yeni ve Tartışmalı Adımlar
Avrupa Birliği (AB) içişleri bakanları, Kopenhag’da gerçekleştirdikleri toplantıda, Avrupa Komisyonu’nun düzensiz göçü kontrol altına almak için sunduğu iki önemli öneriye yeşil ışık yaktı. Komisyon tarafından “yenilikçi çözümler” olarak nitelendirilen bu planlar, sığınma başvurusu reddedilen bireylerin AB sınırları dışındaki “güvenli üçüncü ülkelere” gönderilmesini kapsıyor.
Toplantıya başkanlık eden Danimarka Göç ve Entegrasyon Bakanı Kaare Dybvad Bek, konuya ilişkin önemli açıklamalarda bulundu.
“Avrupa dışındaki ülkelerle yeni anlaşmalar ve yenilikçi çözümler üretmeliyiz. Masada pek çok ülkeyle aynı görüşte olduğumuzu gördüm. Önümüzdeki altı ayda ilerleme sağlamayı umuyorum.”
‘Ruanda Modeli’ AB Gündeminde
Yeni düzenleme, AB’nin “güvenli üçüncü ülke” tanımının kapsamını genişletmeyi hedefliyor. Bu değişiklikle birlikte, bir göçmenin ilgili ülkeyle herhangi bir bağı olmasa dahi, doğrudan farklı bir ülkeye gönderilmesi yasal hale gelecek. Bu politika, İngiltere’nin sığınmacıları Ruanda’ya gönderme planıyla büyük benzerlikler taşıyor; ancak bu plan İngiltere Yüksek Mahkemesi tarafından hukuka aykırı bulunmuştu.
Güvenli üçüncü ülke, sığınmacıların zulüm veya ciddi bir tehlikeyle karşılaşmadan korunabildiği, geri gönderilmeme ilkesinin uygulandığı ve etkin bir iltica sistemine sahip olan AB dışı ülkeler olarak tanımlanmaktadır. Bakan Bek, “Üç yıl önce bu fikirleri masaya getirmek çok zordu. Şimdi ise birçok ülke ya fikir değiştirdi ya da hükümetleri değişti ve bu çözümlere açık hale geldi,” diyerek siyasi iklimdeki değişime dikkat çekti.
AB Dışında ‘İade Merkezleri’ Kuruluyor
Komisyon’un ikinci önerisi ise AB dışında kurulacak olan “iade merkezleri” ile sığınmacıların menşe ülkelerine geri gönderilme süreçlerini hızlandırmayı amaçlıyor. Bu merkezler, iltica talebi reddedilen kişilerin iade işlemleri tamamlanana kadar geçici olarak barındırılacağı tesisler olacak. Mevcut durumda AB genelinde bir yapı planlanmasa da, bu öneri üye devletlerin üçüncü ülkelerle benzer merkezler kurması için yasal bir çerçeve oluşturmayı hedefliyor.
Bu modelin ilk örneklerinden biri, İtalya’nın Arnavutluk’ta inşa ettiği ve başlangıçta sığınmacı merkezi olarak planlanan, ancak şimdi iade merkezi olarak kullanılacak olan iki tesistir. Fransa İçişleri Bakanı Bruno Retailleau da plana destek vererek şunları söyledi:
“Fransa’nın anayasal engelleri olabilir ama iadeler konusunda yok. İadeleri daha etkin kılan her şeye açığım.”
Danimarka Öncülüğünde Geniş Destek
Danimarka, göçmen konusunu AB dönem başkanlığının en önemli önceliklerinden biri haline getirmiş durumda. Bakan Bek, “Dönem başkanlığımız sona ermeden iade politikası konusunda genel bir uzlaşıya varmayı umuyoruz,” dedi. AB İçişlerinden Sorumlu Komiser Magnus Brunner da Danimarka ile Komisyon’un paralel düşündüğünü belirtti. Plana destek veren ülkeler arasında Avusturya, Almanya, Fransa, Çekya ve Polonya bulunuyor. Bu ülkeler, dış sınırların güçlendirilmesi ve üçüncü ülkelerle iş birliği yapılması için ortak bir bildiriye imza attı.