ABD, UNESCO ile Yollarını Üçüncü Kez Ayırdı
Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Birleşmiş Milletler’in (BM) eğitim, bilim ve kültür ajansı olan UNESCO‘ya yeniden katıldıktan yalnızca iki yıl sonra tekrar ayrılma kararı aldığını açıkladı. Bu karar, ABD’nin kurumdan üçüncü kez çekilmesi anlamına geliyor ve Aralık 2026 sonunda resmen yürürlüğe girecek.
Ayrılık Gerekçesi: Filistin Üyeliği ve İsrail Karşıtı Söylem
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Tammy Bruce, Washington’un bu adımı atmasının ardındaki temel sebepleri açıkladı. Bruce, UNESCO’nun “bölücü sosyal ve kültürel amaçları ilerletme” çabasından duyulan rahatsızlığı dile getirdi.
“Filistin Devleti‘ni Üye Devlet olarak kabul etme kararı son derece sorunlu olduğunu, ABD politikasına aykırı olduğunu ve örgüt içinde İsrail karşıtı söylemlerin yaygınlaşmasına katkıda bulunduğunu”
ifadelerini kullanan sözcü, kararın arkasındaki temel motivasyonun bu olduğunu vurguladı.
ABD-UNESCO İlişkilerinde Çalkantılı Geçmiş
ABD’nin UNESCO ile ilişkisi tarih boyunca inişli çıkışlı bir seyir izledi. Bu son karar, Trump yönetiminin ardından gelen ikinci çekilme hamlesi oldu.
- 1984: Başkan Reagan döneminde, kötü yönetim, yolsuzluk ve Sovyet çıkarlarını destekleme iddialarıyla ilk ayrılık yaşandı.
- 2003: George W. Bush yönetimi sırasında ABD, kuruma geri döndü.
- 2017: Donald Trump yönetimi, İsrail karşıtı önyargıları gerekçe göstererek ülkenin ikinci kez çekildiğini duyurdu ve bu karar 2018’de yürürlüğe girdi. ABD ve İsrail, Filistin’in 2011’de üye olarak kabul edilmesinin ardından kuruma finansal desteği zaten kesmişti.
- 2023: Biden yönetimi, beş yıllık bir aranın ardından yeniden üyelik başvurusunda bulunarak ajansa geri dönmüştü.
Finansal Etkiler ve UNESCO’nun Durumu
Associated Press (AP) tarafından yapılan analize göre, ABD’nin UNESCO bütçesine önemli bir katkı sağlamasına rağmen, örgüt Amerikan fonları olmadan da faaliyetlerini sürdürebilecek kapasitede. Son yıllarda ABD’nin finansman payı giderek azalmış ve şu anda UNESCO’nun toplam bütçesinin yalnızca yüzde 8‘ini oluşturmaktadır. Diğer üye ülkelerin katkılarını artırması bu durumu dengelemektedir.