Yenilenebilir Enerjide Yeni Dönem: Güneş ve Rüzgar Liderliği Ele Geçirdi
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yayımlanan güncel bir rapora göre, güneş ve rüzgâr enerjisi, yeni enerji üretimi söz konusu olduğunda neredeyse her zaman en ucuz ve en hızlı çözüm olarak öne çıkıyor. Bu durum, küresel enerji piyasasında fosil yakıtlara karşı tarihi bir avantaj sağlandığını gösteriyor.
2024 yılı verilerine göre, küresel yenilenebilir enerji kapasitesine yapılan eklemeler 582 gigawatta ulaşarak rekor kırdı. Bu rakam, 2023 yılına kıyasla yaklaşık %20’lik bir artış anlamına geliyor ve kayıtların tutulmaya başlandığından bu yana görülen en büyük yıllık genişlemeyi temsil ediyor. Dünyada inşa edilen yeni enerji kapasitesinin neredeyse tamamı yenilenebilir kaynaklardan elde edildi.
Küresel Büyümenin Motoru Temiz Enerji
BM’nin çok ajanslı raporu ‘Seizing the Moment of Opportunity’, dünyadaki elektrik üretimindeki artışın yaklaşık dörtte üçünün rüzgâr, güneş ve diğer yeşil enerji kaynaklarından sağlandığını ortaya koydu. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, bu gelişmenin önemine dikkat çekerek, bunun Paris Anlaşması’nın başlattığı temiz enerji devriminde ne kadar büyük bir mesafe kat edildiğinin kanıtı olduğunu belirtti.
“Fosil yakıtların yolu tükeniyor, temiz enerji çağı doğuyor. Sadece paranın nereye aktığına bakın.” – Antonio Guterres, BM Genel Sekreteri
Geçtiğimiz yıl temiz enerjiye yapılan yatırımlar yaklaşık 2 trilyon dolar (1,7 trilyon euro) seviyesine ulaştı. Bu miktar, fosil yakıtlara yapılan yatırımlardan 800 milyar dolar daha fazla olup, son on yılda %70’in üzerinde bir artışı ifade ediyor.
Maliyet Avantajı: Güneş Enerjisi Fosil Yakıtlardan %41 Daha Ucuz
Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) tarafından yapılan analizler, BM raporunu destekler nitelikte. Dünya genelinde kurulan yeni yenilenebilir enerji santrallerinin %90’ından fazlası, en ucuz fosil yakıt alternatifinden bile daha düşük maliyetle elektrik üretiyor. Maliyetlerdeki düşüş oldukça çarpıcı:
- Güneş Enerjisi: Birkaç yıl önce fosil yakıtlardan dört kat daha pahalıyken, bugün %41 daha ucuz hale geldi.
- Açık Deniz Rüzgâr Enerjisi: Yeni yenilenebilir kaynaklar içinde en hesaplı seçenek olarak öne çıkıyor ve fosil yakıtlara göre %53 daha ucuz.
Guterres, ayrıca gelişmiş ekonomilerde emisyonların zirveye ulaşmasına rağmen ekonomik büyümenin devam ettiğini vurguladı. Sadece 2023 yılında temiz enerji sektörleri, küresel GSYH büyümesinin %10’unu, Avrupa’daki büyümenin ise üçte birini tek başına sağladı.
Gelecekteki Engeller ve Fırsatlar
IRENA Genel Direktörü Francesco La Camera, kaydedilen bu ilerlemenin garanti altında olmadığını belirtiyor. La Camera, “Artan jeopolitik gerilimler, ticaret tarifeleri ve malzeme tedarikindeki darboğazlar, maliyetleri artırabilir ve ilerlemeyi yavaşlatabilir,” diyerek olası risklere dikkat çekiyor. Özellikle Avrupa’daki izin süreçlerindeki gecikmeler ve yetersiz şebeke altyapısı gibi yapısal sorunlar, maliyetlerin yüksek kalmasına neden olabiliyor.
Guterres, fosil yakıtların hâlâ yenilenebilir kaynaklardan yaklaşık dokuz kat daha fazla devlet sübvansiyonu aldığını belirterek, “Fosil yakıtlara tutunan ülkeler ekonomilerini korumuyor, onları sabote ediyor,” dedi. La Camera ise, geçişin kazanımlarını korumak için uluslararası işbirliğinin güçlendirilmesi, dayanıklı tedarik zincirleri kurulması ve özellikle Güney ülkelerinde istikrarlı yatırım ortamları oluşturulması gerektiğini vurguladı.