Soğuk Gıdaların Neden Olduğu Diş Ağrısının Sırrı Çözüldü
Birçok kişinin dondurma yerken veya soğuk bir içecek içerken yaşadığı keskin ve ani diş ağrısının bilimsel nedeni ortaya kondu. Bilim insanları, hassas dişlerdeki ani sıcaklık düşüşlerini algılayarak ağrı sinyallerini tetikleyen özel hücreleri ve moleküler yolları başarıyla tespit etti.
Özellikle diş çürüğü olan bireylerde bu mekanizmanın daha kolay açığa çıktığı ve bu nedenle ağrıya daha yatkın oldukları belirtiliyor. Bu keşfin, diş macunları, özel bantlar veya sakızlar gibi yeni nesil tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi için önemli bir hedef sunduğu vurgulanıyor.
Ağrıyı Tetikleyen Molekül: TRPC5
Science Advances dergisinde yayımlanan araştırmanın lideri Prof. Katharina Zimmermann, “Hedeflenecek bir molekül olduğunda, tedavi geliştirme olasılığı da doğar” diyerek buluşun önemini açıkladı. Araştırmanın odak noktasındaki hedef, TRPC5 olarak adlandırılan bir molekül. Prof. Zimmermann ve Almanya’daki Erlangen-Nürnberg Friedrich-Alexander Üniversitesi’ndeki ekibi, bu molekülün odontoblast adı verilen özel bir hücre türünde bulunduğunu saptadı.
Odontoblast hücreleri, dişin yumuşak iç kısmı olan pulpa ile dentin ve mine gibi sert dış katmanları arasında bir bariyer görevi görüyor.
Dişin en dış katmanı olan mine, hissiz bir yapıya sahiptir. Minenin altındaki dentin tabakası ise sinir hücrelerinin bulunduğu en içteki pulpaya bağlıdır. Eğer diş çürüğü veya diş eti hastalıkları gibi nedenlerle dentin tabakası açığa çıkarsa, sıcaklık değişimleri gibi dış uyaranlar doğrudan sinirlere ulaşarak ağrıya sebep olur.
Yeni Tedavi Yöntemleri Ufukta
Araştırmacılar, ağrının nasıl oluştuğunu anlamak için hem fareler hem de insanlar üzerinde detaylı çalışmalar yürüttü. Dr. Zimmermann, BBC’ye yaptığı açıklamada, “Çürük ve oyuk bulunan insan dişlerinde çok daha fazla sayıda TRPC5 kanalı tespit ettik. Bu nedenle, dişlere şerit veya sakız gibi lokal olarak uygulanabilecek TRPC5 engelleyicilerinin geliştirilmesinin diş ağrısı ve dentin hassasiyeti tedavisinde etkili olacağına inanıyoruz” dedi.
İlginç bir şekilde, halk arasında diş ağrısı için yaygın olarak kullanılan karanfil yağının içerisinde bulunan öjenol adlı kimyasal da TRPC5 yolunu doğal olarak bloke etme özelliğine sahiptir.
Ancak bilim insanları, bu tür evde tedavi yöntemlerine başvurulmamasını ve şiddetli diş ağrısı yaşayan kişilerin mutlaka bir diş hekimine danışması gerektiğini kuvvetle vurguluyor.
Uzman Görüşü: Asıl Neden Tedavi Edilmeli
İngiliz Diş Hekimleri Birliği’nden (BDA) Prof. Damien Walmsley, ağrıyı anlık olarak engellemenin geçici bir çözüm olduğunu, asıl önemli olanın ağrıya neden olan durumu tedavi etmek ve önlemek olduğunu belirtiyor.
“Bu araştırma oldukça ilginç, ancak diş hassasiyetinin altında yatan temel nedenleri veya insanların ağrı algısını göz ardı edemeyiz. Diş hekimleri, çürüğü temizleyerek asıl nedeni tedavi edebilir ve hassas dişler için özel diş macunları önerebilir.”
Prof. Walmsley, gelecekte TRPC5 bloke edici maddelerin diş macunlarına ve diğer ağız bakım ürünlerine eklenerek hassasiyet ağrısını önlemede kullanılabileceğini de ekledi. Prof. Zimmermann’ın ekibi, bu çalışmanın Alman Araştırma Vakfı ve ABD’deki Howard Hughes Tıp Enstitüsü tarafından finanse edildiğini ve herhangi bir ticari destek almadığını belirtti.
Diş Çürüğü Nasıl Oluşur ve Önlenir?
İngiliz Diş Hekimleri Birliği’ne göre diş çürümesi, şekerli gıdaların tüketimi sonrası oluşan asit saldırılarıyla diş minesi ve dentinin yumuşaması sonucu meydana gelir. Zamanla bu asit, dişte bir delik (boşluk) oluşturur.
- Diş çürüğü riskini azaltmak için şekerli veya asitli yiyecek ve içeceklerin tüketim sıklığını azaltın.
- Bu tür gıdaları ana öğünlerle birlikte tüketmeye çalışın.
- Düzenli fırçalama ve diş ipi kullanımı, diş ve diş eti hastalıklarını önlemede hayati öneme sahiptir.