Elektrikli Araç Yangınları Alarm Veriyor: Kapalı Otoparklarda Risk Büyüyor
Türkiye’de elektrikli otomobillerin yaygınlaşmasıyla birlikte, özellikle kapalı otoparklarda yaşanan yangınlar ciddi bir endişe kaynağı haline geldi. Son dönemde İstanbul’un farklı ilçelerinde meydana gelen olaylar, konunun aciliyetini gözler önüne seriyor. Başakşehir’de 11 Aralık 2024‘te 14 katlı bir binanın otoparkında şarj halindeki bir elektrikli araç alev aldı ve bina sakinleri tahliye edildi. Benzer şekilde, Maltepe’de 7 Nisan‘da ve Kadıköy Acıbadem’de 9 Temmuz‘da kapalı otoparklarda şarj edilen elektrikli araçlarda yangınlar çıktı, bu olaylar hem büyük maddi hasara yol açtı hem de can güvenliğini tehlikeye attı.
Artan Araç Sayısı Altyapı Sorunlarını Tetikliyor
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Uğur Ateş Koç, dünyada EV cars olarak bilinen bataryalı elektrikli araçların hızla yaygınlaştığını ve Türkiye’de son 5 yılda yaklaşık 250 bin adet satıldığını belirtti. Koç, bu hızlı artışın mevcut altyapı ve uygulama sorunlarını da beraberinde getirdiğini vurguladı.
Yasal Düzenlemeler ve Yönetim Planlarının Önemi
Gayrimenkul Hukukçusu Avukat Çiğdem Kezer, binalarda kurulacak şarj noktaları için yasal çerçevenin önemine dikkat çekti. Kezer, “Yönetim planı bir yapının anayasası gibidir. Bu planlara elektrikli otomobiller için özel kurallar eklenmeli ve bu kurallara titizlikle uyulmalıdır. Elektrikli araçların park alanları diğer araçlardan ayrılmalı ve otopark çıkışına en yakın noktalar tercih edilmelidir” dedi. Kezer, yasal zorunlulukları ise şu şekilde özetledi:
- Yeni Konut Projeleri: 20’den fazla otoparkı olan projelerde, park yerlerinin en az %5’i için şarj altyapısı kurulması zorunludur. Yani 100 araçlık bir otoparkta en az 5 araçlık altyapı hazır olmalıdır.
- Ticari Binalar: AVM, hastane ve otel gibi ticari yapılarda bu oran %10 ile %20 arasında değişmektedir.
- Mevcut Binalar: Apartman ve sitelerde kat malikleri, yönetim planına aykırı olmamak kaydıyla şarj ünitesi kurulumu için başvurabilir. Kurulum için oybirliği değil, kat maliklerinin çoğunluk kararı yeterlidir.
Kezer, tüm tesisat altyapısının elektrik iç tesisat yönetmeliğine uygun olması gerektiğini de ekledi.
Yangınların Kaynağı: Lityum Bataryalar ve Yetersiz Altyapı
Uğur Ateş Koç, yangınların temel nedeninin elektrikli araçlarda kullanılan Lityum batarya paketlerinin yapısal özellikleri olduğunu belirtti. “Bu yangınlar, bataryaların patlaması sonucu hızla yayılabilir. Araçlar genellikle şarj esnasında veya park halindeyken yanmaktadır” diyen Koç, mevcut binaların altyapısının artan şarj ihtiyacını karşılamakta yetersiz kaldığını ifade etti. Koç, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın Temmuz 2024’te yayımladığı ve sökülüp takılabilir şarj cihazlarını ruhsat süreci dışında bırakan genelgenin, vatandaşlar arasında ‘tedbir gereksiz’ algısı yarattığına dikkat çekti. Koç, “Yangın sırasında ortaya çıkan ısı 700 dereceye ulaşarak çevredeki araçlara ve binanın taşıyıcı sistemine zarar verebilir. Bu nedenle şarj cihazları mutlaka yetkili bir elektrik mühendisi denetiminde, açık alanlara ve itfaiyenin kolayca müdahale edebileceği şekilde kurulmalıdır” uyarısında bulundu.
Yangına Müdahale İçin İşbirliği Şart
Bursa Uludağ Üniversitesi Otomotiv Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İhsan Karamangil, 2022’de düzenledikleri çalıştayda konuyu detaylıca ele aldıklarını belirtti. Karamangil’e göre yangınların üç önemli sonucu bulunuyor: toksik gazlar, 1000 dereceyi aşabilen sıcaklık ve patlama riski. Prof. Dr. Karamangil, “Yangına müdahale itfaiyenin sorumluluğundadır, ancak bu alanda faaliyet gösteren ticari kuruluşlar da bilgi ve birikimlerini itfaiye teşkilatları ile paylaşarak hızlı bir işbirliği sürecine girmelidir” dedi.