Fındık Piyasasında Mahkeme Kararıyla Yeni Dönem
Rekabet Kurumu’nun Ferrero Fındık hakkında aldığı ve şirketin belirli taahhütlerde bulunmasıyla sonuçlanan kararı, geçtiğimiz günlerde bir idare mahkemesi tarafından iptal edilmişti. Fındık sektöründe büyük bir belirsizlik yaratan bu gelişme üzerine Rekabet Kurumu, konunun aciliyetini göz önünde bulundurarak hızla istinaf mahkemesine başvurdu.
İstinaf mahkemesi, idare mahkemesinin yürütmeyi durdurma kararını iptal ederek, Rekabet Kurulu’nun kararının geçerliliğini korumasını sağladı. Bu kararla birlikte, Ferrero’nun verdiği taahhütler yürürlükte kalmaya devam edecek.
Rekabet Kurumu Başkanı Küle: “Üreticinin Mağdur Olmasını Engelledik”
DÜNYA gazetesine özel açıklamalarda bulunan Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle, sürecin önemine dikkat çekti.
“Konunun önemini ve aciliyetini dikkate alarak kararı hızla istinaf mahkemesine taşıdık. İstinaf mahkemesi geçen hafta aldığı kararla ilgili idare mahkemesinin kararının yürütmesini durdurdu. Bu durumda Rekabet Kurulu kararı geçerliliğini koruyacak ve Ferrero’nun verdiği taahhütler yürürlükte kalmaya devam edecek.”
“Alım Sezonu Öncesi Kritik Hamle”
Başkan Küle, fındık alım sezonunun ağustos ayında başladığını ve satışların yoğun olarak eylül-aralık döneminde gerçekleştiğini hatırlatarak şu ifadeleri kullandı:
“Tam da bu dönem öncesinde taahhütlere ilişkin kararın mahkeme tarafından iptal edilmesinin fındık sektörüne zarar vereceği açıktı. Taahhütlerin olmadığı bir pazarda Ferrero, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) fiyatının altında ve herhangi bir kısıtlamaya bağlı olmadan alım yapabilecekti. Bu sebeple Kurum, ilgili mahkeme kararına ilişkin hızla istinaf mahkemesine başvurarak bu dönemde başta fındık üreticileri olmak üzere tüm sektör paydaşlarının mağdur olmamasını hedefledi. İstinaf mahkemesi tarafından alınan yürütmeyi durdurma kararıyla da bu amaca ulaşılmış oldu. Ferrero’nun hakim durumunu kötüye kullanmama yükümlülüğünün yanı sıra, taahhütlere de uyum gerekliliği devam etmektedir. Rekabet Kurumu’nun gözünün Ferreo’nun üzerinde olacağına dair herhangi bir kuşku bulunmamaktadır.”
Soruşturma Süreci Nasıl İşledi?
Türkiye ekonomisi için stratejik bir ürün olan fındıkta, Türkiye dünya lideri konumundadır. Özellikle Karadeniz Bölgesi’ndeki binlerce üreticinin geçim kaynağı olan fındık, tarımsal ihracat gelirleri açısından kritik bir role sahiptir. Rekabet Kurumu, Kasım 2022’de Ferrero hakkında kapsamlı bir soruşturma başlatmıştı. Bir yıl süren bu süreçte üreticiler, aracılar, kırıcılar ve ihracatçılar dahil tüm paydaşların verileri detaylıca incelendi. Kurum ayrıca Ordu, Giresun, Samsun, Bolu ve Düzce gibi illerde saha çalışmaları yaparak sektörün sorunlarını yerinde tespit etti.
2024 Fındık Rekoltesi ve İhracat Verileri
Bu yıl fındık rekoltesinde nisan ayındaki zirai don olayı nedeniyle ciddi kayıplar bekleniyor. Özellikle Ordu’da kaybın yüzde 70’e ulaştığı belirtiliyor. Güncel veriler ise şu şekilde:
- 2024 yılı rekolte tahmini: 717 bin ton
- 2024 yılı fındık ihracatı (miktar): 324 bin 438 ton
- 2024 yılı fındık ihracatı (değer): 2 milyar 634 milyon dolar
- İhracattaki payı: Ülke toplam ihracatının %1,16’sı
- En çok ihracat yapılan ülkeler: Almanya (%27) ve İtalya (%19)
- 2024 TMO kabuklu fındık alım fiyatı: Levant kalite 130 TL, Giresun kalite 132 TL
Ferrero’nun Kabul Ettiği Taahhütler Neler?
Taahhütler, rekabetin tesisi için para cezaları kadar, hatta bazen daha etkili bir yöntem olarak görülmektedir. Ferrero tarafından sunulan ve Rekabet Kurulu tarafından kabul edilen taahhütler şunları içermektedir:
- Kabuklu fındık alım miktarının azaltılması ve iç fındık alım miktarının artırılması.
- Fındık alım miktarının ve zamanlamasının pazarın işleyişini bozmayacak şekilde düzenlenmesi.
- Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) fiyatının altında alım yapılmaması.
Bu taahhütlerin, fındık pazarındaki rekabetçi endişeleri gidermesi ve şikayetleri çözüme kavuşturması hedeflenmektedir.