Hersek Lagünü’nde Kuş Popülasyonu Yarı Yarıya Azaldı
“Kuş Oteli” olarak da bilinen ve Türkiye’nin tapulu tek lagünü olan Hersek Lagünü’nde alarm zilleri çalıyor. Uzman Biyolog ve Hersek Lagünü Alan Sorumlusu Yakut Can Aşıkoğlu, geçen yıla kıyasla kuş popülasyonunda ciddi bir düşüş yaşandığını belirtti. Aşıkoğlu, “2024 yılı verilerinde kuş adedi yaklaşık 10 bin 500 olarak tespit edilmişti. 2025 yılında benim gözlemlediğim ise yaklaşık 5 bin birey” diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti.
Marmara’nın En Önemli Sulak Alanlarından Biri
Yalova’nın Altınova ilçesinde yer alan ve 167 hektarlık bir alanı kaplayan Hersek Lagünü, Doğa Koruma ve Milli Parklar 2. Bölge Müdürlüğü tarafından korunuyor. Yalakdere’nin alüvyonlarının Marmara Denizi’ne dolmasıyla oluşan bu özel göl, Avrupa ve Afrika arasındaki göç yolu üzerinde bulunması nedeniyle yüz binlerce kuş için hayati bir üreme ve beslenme alanı niteliği taşıyor. Lagün, aralarında kara gagalı sumru, Akdeniz martısı, poyrazkuşu, küçük halkalı cılıbıt ve gümüş martı gibi önemli türlerin yanı sıra kış aylarında flamingolara da ev sahipliği yapıyor. Alanda tespit edilen kuş türü sayısı ise 256’ya ulaşmış durumda.
Atatürk Tarafından Tapulanan Miras
Hersek Lagünü’nün bir diğer önemli özelliği ise, Mustafa Kemal Atatürk‘ün göl ve onu besleyen dere yatağını bir Selanik göçmenine tapulamış olmasıdır. Türkiye’deki 490 kuş türünün yarısından fazlasına ev sahipliği yapan bu alan, nesli tükenme tehlikesi altındaki dikkuyruk (Oxyura leucocephala) gibi türler için de kritik bir öneme sahip. Ancak bu değerli miras, günümüzde küresel ısınmanın getirdiği kuraklık ve müsilaj tehdidiyle yüzleşiyor.
Uzman Uyardı: Lagünü Bekleyen Tehlikeler
Uzman Biyolog Yakut Can Aşıkoğlu, alandaki bilimsel çalışmaların yetersizliğine vurgu yaparak, “Gayri resmi kuş türü sayımız 256’ya çıktı. En son ‘Korsan Martı’ türünü tespit ettim. Resmi olarak 235 kuş türümüz mevcut. Ne kadar çok bilimsel çalışma yapılırsa, alandaki eksikler o kadar tespit edilebilir,” dedi.
“Bu alanda kuşlar için benim tespit edebildiğim stres faktörleri var. Ses, gürültü kirliliği mevcut. Tatlı su kaynağımız maalesef şu an yok. Yağmur suyuyla tatlı su kaynağı sağlanıyor. Tatlı su kaynağı olmazsa, zaman içerisinde zaten kuraklık da günümüzde ciddi bir tehdit.”
“Sulak Alanlar 2050’ye Kadar Kuruyabilir”
Aşıkoğlu, RAMSAR raporuna atıfta bulunarak sulak alanların 2050 yılına kadar dörtte birinin kuruma riski ile karşı karşıya olduğunu belirtti. Hersek Lagünü için en acil ihtiyacın tatlı su kaynağı olduğunu ifade eden Aşıkoğlu, kuş sayısındaki düşüşün temel nedenlerini şöyle sıraladı:
- Tatlı su kaynağının olmaması
- Gürültü kirliliği gibi stres faktörleri
- Yuva malzemesi olarak kullanılan sazlıkların yetersizliği
- Besin kaynağı olan deniz börülcesi gibi bitkilerin azlığı
Bir Yılda Yüzde 50’lik Düşüş
Kuraklığın yanı sıra müsilaj sorununun da lagünü etkilediğini vurgulayan Aşıkoğlu, rakamlarla tehlikenin boyutunu gözler önüne serdi: “Su analizleri yapılabilir. Özellikle müsilaj sorunumuz burada da mevcut. 2024 yılının verilerinde kuş adedi yaklaşık 10 bin 500 olarak tespit edilmişken, 2025 yılında benim gözlemlediğim yaklaşık 5 bin birey. Bunun nedenini tespit etmemiz gerekiyor. Özellikle hafta içi geçen kamyon ve TIR’lar çok fazla ses ve gürültü kirliliğine sebep oluyor. Bunun önüne geçilebilmek için ses bariyerleri yapılabilir.”
