Alzheimer Tedavisinde Kanser İlaçları Yeni Bir Umut Işığı Oldu
Alzheimer hastalığına yönelik tedavi arayışları sürerken, yayımlanan yeni bir bilimsel çalışma, çarenin mevcut kanser ilaçlarında gizli olabileceğini gözler önüne serdi. Yapılan araştırmada, iki farklı kanser ilacının, henüz kesin bir tedavisi bulunmayan Alzheimer’ın semptomlarını yavaşlatma ve hatta tersine çevirme potansiyeli taşıdığı tespit edildi.
Mevcut Tedaviler ve Yeni Arayışlar
ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), bugüne dek Alzheimer’ın erken evrelerindeki ilerlemesini yavaşlatmak amacıyla Leqembi ve Kisunla adlı iki ilacın kullanımına onay vermişti. Ancak bilim insanları, bu ilaçların faydalarının sınırlı olduğunu belirtiyor. Bu durum, bazı ilaç firmalarının Alzheimer programlarını durdurmasına neden olurken, diğer araştırmacıları mevcut ilaçların potansiyelini araştırmaya yöneltti. Bu kapsamda, San Francisco Kaliforniya Üniversitesi’ndeki (UCSF) araştırmacılar dikkat çekici bir çalışmaya imza attı.
Binlerce İlaç Arasından Seçilen İki Aday
Bilim insanları, çalışmalarında bin 300’den fazla ilacın yer aldığı geniş bir veritabanını taradı. Bu veritabanı, antipsikotiklerden antibiyotiklere ve kemoterapi ilaçlarına kadar birçok farklı bileşiği içeriyordu. Araştırmacılar, bu ilaçların gen ifadesi üzerindeki etkilerini analiz etti.
21 Temmuz’da prestijli Cell dergisinde yayımlanan makaleye göre, iki kanser ilacı, hastalardaki Alzheimer riskini azaltma potansiyeli en yüksek adaylar olarak öne çıktı. Bu iki ilacın kombinasyonu, deney farelerinde Alzheimer belirtilerini önemli ölçüde yavaşlattı veya tersine çevirdi. İlaçlardan birinin meme kanseri, diğerinin ise kolon ve akciğer kanseri tedavisinde kullanıldığı belirtildi.
İlaçların Beyindeki Etki Mekanizması
Araştırmanın yazarlarından UCSF Bakar Bilgisayarlı Sağlık Bilimleri Enstitüsü Geçici Direktörü Marina Sirota, sonuçların şaşırtıcılığını şu sözlerle ifade etti:
“Yaptığımız araştırmadan kanser ilaçlarının çıkmasını beklemiyorduk.”
Çalışmada elde edilen bulgulara göre, meme kanseri ilacı letrozole, sinir hücrelerindeki gen ifadesini düzenlerken; kolon ve akciğer kanseri ilacı irinotecan, sinir sistemini destekleyen gliyal hücrelerdeki gen ifadesini değiştirdi. Alzheimer, sinir hücrelerini tahrip ederken gliyal hücrelerin artmasına neden olarak beyinde iltihaplanmaya yol açar. Bu iki ilacın birleşik etkisi, bu zararlı süreci hedef alıyor.
Farelerde Umut Veren Sonuçlar ve Gelecek Adımlar
Araştırmacılar, iki ilacı birlikte kullandıklarında, Alzheimer semptomları gösteren yaşlı farelerde beyin dejenerasyonunun tersine döndüğünü ve hafızalarının belirgin şekilde iyileştiğini gözlemledi. Farelerde elde edilen bu başarılı sonuçlar umut verici olsa da, etkilerin insanlarda aynı olup olmayacağı henüz bilinmiyor. Bu nedenle araştırmacılar, bir sonraki adım olarak ilacı Alzheimer hastaları üzerinde denemeyi planlıyor.