Rusya’da İnternet Özgürlüklerini Kısıtlayan Yeni Yasa Tasarısı
Rusya Devlet Duması, 22 Temmuz’da yapacağı üçüncü ve son oturumda, internet üzerindeki denetimi artıracak önemli bir yasa değişikliğini oylayacak. 1 Eylül’den itibaren yürürlüğe girmesi planlanan tasarı, VPN kullanımı da dahil olmak üzere “internette aşırılık yanlısı materyallerin kasıtlı olarak aranmasını” ve bu tür hizmetlerin reklamının yapılmasını para cezasına tabi tutmayı hedefliyor.
Değişikliklerin kabul edilmesi durumunda, Rusya’da erişimi engellenen bilgi kaynaklarına ulaşım imkanı sunan VPN hizmeti sahipleri de yasal yaptırımlarla karşı karşıya kalacak. Bu durum, Rusya’nın internet üzerindeki kontrolünü daha da sıkılaştırma niyetini ortaya koyuyor.
Yasanın Kapsamı ve Öngörülen Cezalar
Yasa metninde, “aşırılık yanlısı materyaller” tanımının, Rusya Adalet Bakanlığı tarafından yayımlanan ve halihazırda 5.473 madde içeren federal kayıt listesindeki içerikleri kapsadığı belirtiliyor. Bir Duma milletvekili, bu yasanın Rusya Federasyonu’nda içeriğin dağıtımı yerine doğrudan kullanımını hedef alan “ilk emsal” olacağını vurguladı.
Yasa tasarısına göre belirlenen cezai yaptırımlar ise şu şekilde:
- İnternette bilinçli olarak aşırılık yanlısı materyal aramak: 3 bin ila 5 bin ruble (yaklaşık 1.650 TL – 2.600 TL) arası para cezası.
- VPN hizmetlerinin reklamlarını yaymak: 50.000 ruble (yaklaşık 25 bin TL) ila 500.000 ruble (yaklaşık 258 bin TL) arasında değişen para cezası.
Protestolar ve Gözaltılar
Söz konusu yasa değişikliklerine karşı Salı günü Rusya Devlet Duması önünde bir protesto düzenlendi. “Sansürsüz bir Rusya için” sloganıyla toplanan eylemcilerden, aralarında iki farklı medya kuruluşundan gazetecilerin de bulunduğu çok sayıda kişi polis tarafından gözaltına alındı.
Vatandaşlar Nasıl Önlem Alıyor?
Yeni yasaya karşı sosyal medyada çeşitli korunma tavsiyeleri paylaşılmaya başlandı. Kullanıcılar arasında yayılan öneriler arasında şunlar yer alıyor:
- Yandex gibi Rus menşeli arama motorlarından kaçınmak.
- Güvenilir ve log tutmayan VPN sağlayıcılarını tercih etmek.
- Mobil cihazlarda parmak izi veya yüz tanıma gibi biyometrik kimlik doğrulama özelliklerini kapatmak.
Yasanın Geleceği ve Putin’in Rolü
Duma’daki oylamanın ardından yasa tasarısı, onay için önce Federasyon Konseyi’ne, sonrasında ise imzalanmak üzere Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e sunulacak. Putin’in daha önce hükümete “dost olmayan ülkelerden” gelen yazılımlara yönelik ek kısıtlamalar getirilmesi talimatı verdiği biliniyor. Bu gelişmeler, Moskova’nın Şubat 2022’deki Ukrayna işgalinden bu yana sosyal medya platformları ve yabancı teknoloji şirketlerine karşı aldığı önlemlerin son halkasını oluşturuyor. Popüler mesajlaşma uygulaması WhatsApp’ın da bu genişletilmiş önlemler kapsamında yasaklanabileceği konuşuluyor.