Şili Siyasetinde Yeni Bir Sol Dalga: Jeanette Jara Başkanlık İçin Yarışıyor
Şili’de sol, yaklaşan kasım seçimlerinde yükselen sağa karşı iddialı bir hamle yaparak Komünist Parti üyesi Jeanette Jara‘yı başkan adayı olarak belirledi. Geçtiğimiz ay ‘Şili İçin Birlik’ koalisyonu adına yapılan ön seçimleri kazanan Jara, Cumhurbaşkanı Gabriel Boric hükümetinde Çalışma Bakanı olarak görev yaparken halk nezdinde popüler olan emeklilik reformu ve çalışma saatlerinin azaltılması gibi yasaları başarıyla hayata geçirmişti. Jara, bu başarılarıyla kararsız seçmenlerin desteğini almayı hedefliyor.
Zorlu Bir Mücadele ve Komünist Kimlik Tartışmaları
Ancak Jeanette Jara’yı kolay bir yarış beklemiyor. Hem mevcut Cumhurbaşkanı Boric’in popülaritesinin düşük olması hem de kendisinin Komünist Parti üyesi olması, 1973 darbesi ve ardından gelen Augusto Pinochet diktatörlüğünün travmalarını taşıyan Şili toplumu için bir dezavantaj olarak görülüyor.
“Komünist Parti hakkında anlatılan birçok hikâye Soğuk Savaş dönemine dayanıyor ve bugünkü gerçekliği yansıtmıyor. Şili’de demokrasiye ve kurumsal normlara derin bir bağlılık var.”
1990’larda öğrenci lideri olarak siyasete atılan 51 yaşındaki Jara, kariyeri boyunca kamu ve özel sektörde çeşitli görevler üstlendi. Boric hükümetinde bakan olmadan önce, merkez solcu eski başkan Michelle Bachelet döneminde de farklı bakanlıklarda çalıştı.
Ön Seçim Zaferi ve Uzlaşmacı Profil
Jara, ön seçimlerde favori gösterilen rakibi de dahil olmak üzere üç adayı geride bırakarak önemli bir başarıya imza attı. Özellikle genç seçmenlerin yoğun desteğini alan Jara, geniş tabanlı bir ittifak kurma vaadinde bulundu. Cuma günü Santiago’daki evinin önünde basına konuşan aday, pragmatik ve uzlaşmacı yönünü vurguladı.
“Tecrübemiz var, her şeye cevabımız yok – kimse kusursuz değil. Ama bu ülkeyi ihtiyaç duyduğu reformlarla yönetme kapasitemiz var.”
Çalışma haftasının 40 saate indirilmesi ve emeklilik reformu gibi önemli yasal düzenlemelerdeki liderliğine dikkat çeken Jara, “Bunları tek başıma yapmadım; işçiler ve Şilili iş insanlarıyla el ele çalışarak uzlaşmaya vardık,” dedi.
Seçim Kampanyasının Odak Noktaları: Ekonomi, Güvenlik ve Sosyal Adalet
Jara, seçim kampanyasını üç temel sütun üzerine inşa edeceğini açıkladı: ekonomik büyüme, toplumsal meseleler ve kamu güvenliği. 2019’da ülkeyi sarsan kitlesel protestoların temel nedenleri olan işsizlik ve gelir eşitsizliği gibi konulara öncelik vereceğini belirtti.
“Aynı ülkede iki ayrı Şili olmaya devam edemeyiz: biri varlıklı kesimler, diğeri geniş halk kitleleri için.”
Anketler, Jara’nın 16 Kasım’da yapılacak seçimlerde ikinci tura kalma olasılığının yüksek olduğunu gösterse de, ikinci turda sağcı bir adaya karşı kaybetme ihtimali de öngörülüyor.
Güvenlik Sorunları ve Lityum Politikası
Şili, Latin Amerika’nın en güvenli ülkelerinden biri olmasına rağmen son dönemde artan organize suçlar ve cinayet oranları halkta endişe yaratıyor. Jara, bazı sağcı adayların önerdiği sınır duvarı veya mayın döşeme gibi radikal çözümleri eleştirerek, polis bütçesini artırma ve sınırda biyometrik tarama gibi daha gerçekçi çözümler sunacağını ifade etti.
Lityum Anlaşmazlığı
Dünyanın en büyük bakır ve lityum üreticilerinden olan Şili’nin ekonomisi madenciliğe dayanıyor. Boric hükümetinin, devlet şirketi Codelco ile özel madenci SQM arasında lityum üretimi için bir ortaklık kurma planı Jara tarafından eleştiriliyor.
“(SQM ile yapılacak) ve lityum imtiyazını 30 yıl daha uzatacak bir anlaşmaya katılmıyorum,” diyen Jara, gerekçe olarak şirketin geçmişteki siyasi finans skandallarını gösterdi.
Jara, bu anlaşma gerçekleşmezse, bakırdaki Codelco modeline benzer şekilde özel sektörle iş birliği yapacak bir ulusal kamu şirketi kurmayı planladığını söyledi. Ayrıca ABD ile ilişkilerin diplomatik düzeyde süreceğini, ancak ulusal çıkarları korumak adına Çin ve Hindistan gibi ülkelerle ticareti güçlendirmeye odaklanacağını belirtti.