AB ve Japonya’dan Stratejik Ortaklık: Ekonomik Baskıya Karşı Ortak Duruş
Avrupa Birliği (AB) ve Japonya, küresel ekonomik belirsizlikler ve artan ticari gerilimler karşısında önemli bir adım atarak, Tokyo’da gerçekleştirilen 30. AB–Japonya Zirvesi‘nde işbirliklerini güçlendirme kararı aldı. İki stratejik ortak, ekonomik baskılara karşı ortak bir duruş sergileyeceklerini duyurdu. Bu kritik karar, Japonya’nın ABD ile gümrük tarifeleri üzerine bir anlaşmaya varmasının hemen ardından geldi.
Küresel Zorluklar Karşısında Derinleşen İşbirliği
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, zirve sonrası yaptığı açıklamada, değişen dünya dinamiklerine dikkat çekti.
“Dünya hızla değişiyor. Bizim gibi stratejik ortaklar için bu, zamanın gerçekleriyle yüzleşmek adına daha da yakınlaşmak anlamına geliyor.”
Von der Leyen, bu işbirliğinin artan ticaret gerilimleri, tedarik zincirlerindeki kırılganlıklar, aşırı kapasite sorunları ve adil olmayan rekabet gibi küresel zorluklar zemininde şekillendiğini belirtti.
Kurallara Dayalı Ticaret Vurgusu
Zirve sonunda yayımlanan ortak bildiri, AB ve Japonya’nın kurallara dayalı uluslararası ticaret düzenini koruma konusundaki kararlılığını pekiştirdi. Bu, özellikle ABD’nin tek taraflı gümrük vergileriyle küresel ticaret sistemini sınadığı bir dönemde anlamlı bir mesaj olarak öne çıktı.
Japonya Başbakanı Shigeru Ishiba, konuya ilişkin şunları söyledi:
“Kurallara dayalı, istikrarlı ve öngörülebilir bir serbest ve adil ekonomik düzeni sürdürme ve güçlendirme konusunda hemfikiriz. Bunun merkezinde çok taraflı ticaret sistemi ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ – WTO) yer almalı.”
Ticaret Anlaşmaları ve Jeopolitik Dengeler
Zirvenin ana mesajları, ABD Başkanı Donald Trump’ın duyurduğu yeni ABD–Japonya ticaret anlaşmasının gölgesinde kaldı. Tokyo, çetin müzakereler sonucunda ABD’ye ihraç edilen ürünler için tehdit edilen yüzde 25‘lik gümrük vergisi yerine yüzde 15‘lik bir tarifeyi kabul etti. Bu durum, AB-Japonya zirvesinin gündemini ikinci plana itti.
AB tarafında ise ABD ile müzakereler belirsizliğini koruyor. Birlik, ABD tarafından çelik ve alüminyumda yüzde 50, otomobillerde yüzde 25 ve diğer bazı ürünlerde yüzde 10‘luk gümrük vergilerine maruz kalıyor.
Mevcut Anlaşmaların Hızlandırılması ve Çin Faktörü
Bu karmaşık ticaret ortamında AB ve Japonya, 2019‘dan beri yürürlükte olan serbest ticaret anlaşmalarının uygulanmasını hızlandırma konusunda anlaştı. Von der Leyen’in verilerine göre, AB şirketleri Japonya’ya yıllık yaklaşık 70 milyar euro mal ve 28 milyar euro hizmet ihraç ediyor ve ikili ticaret 2019’dan bu yana yüzde 20 oranında arttı.
Taraflar ayrıca, stratejik bağımlılıkları azaltma hedefiyle, özellikle Çin’in ihracat kısıtlamaları getirdiği kritik hammaddeler konusunda ortak hareket etme kararı aldı. Bu işbirliği, Çin’in ekonomik baskılarına, piyasa dışı politikalarına ve adil olmayan ticaret uygulamalarına karşı birleşik bir cephe oluşturmayı amaçlıyor. Japonya, Ağustos 2023 ile Haziran 2025 arasında Çin’in deniz ürünlerine yönelik ithalat yasağıyla bu baskıyı doğrudan tecrübe etmişti. AB’nin de Çin ile elektrikli araçlar, süt ürünleri ve domuz eti gibi konularda süregelen ticaret anlaşmazlıkları bulunuyor.