Ayasofya’nın Tarihi Dokusu Teknolojinin Güvencesi Altında
İstanbul’un fethinin sembolü olan ve 86 yıl müze olarak hizmet verdikten sonra 10 Temmuz 2020’de yeniden cami olarak ibadete açılan Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi, tarihi dokusunu korumak ve güvenliğini en üst düzeyde sağlamak amacıyla yapay zeka ve modern teknolojilerle donatıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından hayata geçirilen bu önlemler, hem ziyaretçi deneyimini iyileştiriyor hem de yapının fiziki olarak korunmasını sağlıyor.
300 Kişilik Uzman Ekip ve Yeni Ziyaretçi Planı
İstanbul Vakıflar 1. Bölge Müdür Yardımcısı Levent Çetin, caminin yeniden ibadete açılmasının ardından yaklaşık 300 kişilik bir ekiple hizmet verdiklerini belirtti. Bu ekip, güvenlik ve temizlik personelinin yanı sıra ziyaretçi koordinasyonunu sağlayan görevlilerden oluşuyor. 15 Ocak 2024 itibarıyla uygulamaya konulan ziyaretçi yönetim planı hakkında Çetin şu bilgileri verdi:
“Buradaki mimari elemanlara, mozaiklere ve tarihi kıymetli eserlere zarar verilmeyecek şekilde fiziki güvenlik tedbirleri alarak galeri katını misafirlerimizin ziyaretine açtık. Ziyaretçi yönetim planıyla, burada öncelikle ziyaret ve ibadet için gelen misafirlerimizin giriş ve çıkışlarını ayırmış olduk. Artık Ayasofya Camisi’nin girişinde uzun kuyruklar görmüyorsunuz.”
23 Dilde Ücretsiz Sesli Rehberlik Hizmeti
Yeni düzenlemeyle birlikte ziyaretçilerin tarihi yapı hakkında daha nitelikli bilgi alabilmesi için teknolojik bir yenilik daha hayata geçirildi. Levent Çetin, galeri katının ziyarete açılmasıyla birlikte 23 dilde sesli anlatım sisteminin kurulduğunu vurguladı.
“Bu sesli sistemle bütün misafirlerimiz cep telefonlarının kulaklıklarıyla herhangi bir ücret ödemeden 23 farklı dilde Ayasofya Camisi’nin içerisinde bulunan mozaikler ve Osmanlı döneminden eklenmiş olan yapısal elemanlar hakkında bilgi alabiliyor. Ziyaretçilerimiz çok daha nitelikli olarak bunları kendi ana dillerinde dinleyebiliyorken, ibadet eden misafirimiz de ibadet ortamı bozulmadan çok daha rahat bir şekilde ibadetlerini yapabilir hale geldi.”
Yapay Zeka Destekli Akıllı Güvenlik Sistemi
Ayasofya-i Kebir Camii’nde güvenlik, yüzlerce kameranın entegre edildiği yapay zeka destekli yeni bir sistemle sağlanıyor. Bu sistem, olası tehditleri önceden tespit ederek personelin anında müdahale etmesine olanak tanıyor.
“Mevcut güvenlik sistemimizi revize ederek yapay zeka destekli bir güvenlik sistemine geçtik. Bu sistem bize birçok alanda uyarılar verebiliyor. Caminin içerisinde ziyarete kapalı olan kısımlara bir ziyaretçinin herhangi bir giriş teşebbüsünde sistem otomatik olarak ilgili personelimizin ekranlarına durumu bildiriyor. Bu da yapının korunmasına yönelik çalışan personel arkadaşlarımıza ciddi anlamda bir destek olmuş durumda.”
Restorasyon Çalışmaları Aralıksız Sürüyor
Teknolojik önlemlerin yanı sıra fiziki restorasyon çalışmaları da devam ediyor. Levent Çetin, caminin bir dijital ikizinin çıkarıldığını ve bu sayede tüm çalışmaların hassasiyetle yürütüldüğünü belirtti. Çetin, “Bahçe içerisinde bulunan türbeler, sıbyan mektebi ve muvakkithane yapımızın restorasyonlarını tamamladık. Bilim Kurulumuzun kararları neticesinde ana kubbe ve yan kubbelerdeki statik konularla ilgili müdahalelere başladık. II. Beyazıt minaremizdeki çalışma tamamlanmak üzere. Restorasyon çalışmalarımız peyderpey devam edecek.” diyerek sözlerini tamamladı.