Yunanistan’ın Ege Denizi’nde ‘deniz temizliği ve canlıların korunması’ gerekçesiyle ilan ettiği ‘Deniz Parkı’, iki ülke arasında yeni bir gerilime neden oldu. Atina’nın bu adımı, Türkiye tarafından egemenlik haklarını ihlal etme potansiyeli taşıyan bir girişim olarak görülürken, Ankara’nın “kendi projelerini ilan edeceği” yönündeki açıklaması Yunanistan’da yankı uyandırdı.
Atina’nın ‘Deniz Parkı’ Kararı ve Gerekçeleri
Yunanistan, Ege’nin orta ve güney bölgelerinde, 1923 Lozan ve 1947 Paris antlaşmalarında statüsü belirtilmemiş ada, adacık ve kayalıkları da kapsayacak şekilde bir deniz parkı kurma kararı aldı. Yunanistan Çevre ve Enerji Bakanı Stavros Papastavru, Skai televizyonuna yaptığı açıklamada bu kararı “tarihi” olarak nitelendirdi.
“Ege’deki Deniz Parkı’nı önce 8 bin kilometrekare olarak hesaplamıştık. Ancak uzmanların raporlarına dayanarak bu sahanın 9 bin 500 kilometrekareye genişletilmesine karar verdik. Dünyada en fazla Akdeniz foku da burada yaşıyor” dedi.
Başbakan Yardımcısı Kostis Hacidakis ise konunun egemenlik boyutuna dikkat çekerek, “Türkiye ile sadece kıta sahanlığı konusunda diyalog istiyoruz. Milli egemenliğimizle ilgili hiçbir şeyi konuşmayız. Türkiye ile kavga etmek istemiyoruz ama milli çıkarlarımızdan da vazgeçemeyiz” ifadelerini kullandı.
Türkiye’den Sert Tepki: “Hukuki Sonuç Doğurmaz”
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Yunanistan’ın hem Ege Denizi’nde hem de İyon Denizi’nde iki ayrı deniz parkı ilan etme girişimine yazılı bir açıklamayla tepki gösterdi. Bakanlık, daha önce 9 Nisan 2024’te yapılan açıklamayı hatırlatarak, bu tür adımların hukuki bir sonuç doğurmayacağını vurguladı.
“Çevrenin korunması gibi evrensel değerlerin, birbiriyle bağlantılı Ege sorunları ve egemenliği uluslararası antlaşmalarla Yunanistan’a devredilmemiş bazı ada, adacık ve kayalıkların statüsüne ilişkin hususlar bağlamında istismar edilme gayretleri dün olduğu gibi bugün de bir sonuç vermeyecektir. … Ülkemizin Ege Denizi’nde bir kıyıdaş olarak Yunanistan’la işbirliğine her zaman hazır olduğunu hatırlatmak isteriz.”
Açıklamada, Ege ve Akdeniz gibi kapalı veya yarı kapalı denizlerde tek taraflı eylemlerden kaçınılması gerektiği ve uluslararası hukukun işbirliğini teşvik ettiği belirtildi.
Yunanistan’ın Planının Detayları ve Takvimi
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, yayınladığı bir video mesajla parkların tüm Akdeniz’deki en geniş korunan deniz alanları olacağını iddia etti. Planlanan parkların konumları ise şu şekilde açıklandı:
- İyon Denizi: Mora Yarımadası’nın güneyinden Lefkada Adası’na kadar uzanan geniş bir alan.
- Ege Denizi: Güney Ege’de, Milos Adası’ndan Koç Baba Adası’na kadar uzanan bir bölge.
Plana göre, ilgili çevre çalışmaları 22 Eylül’e kadar kamuoyu tartışmasına açık olacak. Çevre ve Enerji Bakanlığı’nın değerlendirmelerinin ardından hazırlanacak Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin ekim ayına kadar Danıştay’a sunulması ve yasal sürecin tamamlanması hedefleniyor.