Tartışmalı Terör Yasası Hükmü Tarihe Karıştı
Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) en çok tartışılan maddelerinden biri olan ve “örgüt üyesi olmamakla birlikte terör örgütü adına suç işleyenlerin, örgüt üyesi gibi cezalandırılmasına” olanak tanıyan hüküm resmen yürürlükten kalktı. Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) iptal kararının ardından Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) yeni bir düzenleme yapmamasıyla hukuki bir boşluk oluşmadı, aksine hüküm tamamen ortadan kalktı. Bu gelişme, söz konusu madde kapsamında ceza alan yaklaşık 150 hükümlünün tahliye edilmesini sağladı ve bu sayının artması bekleniyor.
İptal Kararına Giden Hukuki Süreç
Hukuki süreç, Diyarbakır 7. Ağır Ceza Mahkemesi ile Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP), TCK’nın 220. ve 314. maddelerindeki ilgili hükümlerin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurmasıyla başladı. AYM, başvuruları birleştirerek yaptığı inceleme sonucunda şu hükümleri iptal etti:
- TCK Madde 220: “Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi, ayrıca 2 yıl 6 aydan 6 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
- TCK Madde 314: “Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi, ayrıca 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İşlenen suçun niteliğine göre verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.”
9 Ocak’ta Resmî Gazete’de yayımlanan iptal kararının yürürlüğe girmesi için 6 aylık bir süre tanınmıştı. Bu, AYM’nin aynı maddelere ilişkin verdiği ikinci iptal kararı olarak kayıtlara geçti.
AYM’nin Gerekçesi: Belirsizlik ve Öngörülemezlik
Habertürk’ten Fevzi Çakır’ın haberine göre, Anayasa Mahkemesi’nin karar gerekçesinde, iptal edilen düzenlemelerin önemli hukuksal sorunlar barındırdığına dikkat çekildi. Mahkeme, “örgüt adına” ifadesinin belirsiz ve geniş yoruma açık olduğunu, bu durumun temel haklar üzerinde caydırıcı bir etki yarattığını belirtti. Ayrıca, bu hükmün örgüt üyeliğine dair somut deliller olmadan kişilerin ağır cezalar almasına yol açabildiği ve hukuk güvenliği ilkesiyle çeliştiği vurgulandı.
“Kuralın örgüt üyeliğine dair herhangi bir somut delil olmadan ve işlenen suçun niteliği ve ağırlığı itibarıyla örgütün amacına ne surette katkıda bulunduğu da dikkate alınmadan kişilerin örgüte üye olmak gibi son derece ağır bir suçtan cezalandırılmalarına neden olacak şekilde geniş yorumlanmaya müsait olduğu, kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarını önleyecek şekilde belirli ve öngörülebilir nitelikte olmadığı değerlendirilmiştir.”
Meclis Düzenleme Yapmadı, Tahliyeler Başladı
AYM’nin TBMM’ye yeni bir yasal düzenleme yapması için tanıdığı 6 aylık süre 9 Temmuz itibarıyla doldu. Meclis’in bu süre içinde herhangi bir adım atmamasıyla birlikte ilgili maddeler tamamen yürürlükten kalkmış oldu. Bu durum üzerine, bu suç kapsamında mahkûm edilen kişiler avukatları aracılığıyla tahliye taleplerinde bulunmaya başladı. Mahkemelerden gelen ilk kararlarla şu ana kadar 150’ye yakın kişinin tahliye edildiği öğrenildi. İncelemesi devam eden dosyalarla birlikte bu sayının artması bekleniyor.
Siyasi Tartışmalar ve Muhalefetin Rolü
TBMM’nin yeni bir düzenleme yapmaması, siyasi kulislerde bu fiilin artık suç olarak görülmemesi yönünde zımni bir siyasi irade olarak yorumlanıyor. Muhalefet partileri, uzun süredir bu hükmü “siyasi yargılamaların aracı” olarak eleştiriyor ve delil durumu zayıf dosyalarda bile ağır cezalar verilmesine neden olduğunu savunuyordu. İptal edilen düzenlemenin geçmişte ciddi hak ihlallerine yol açtığı da muhalefetin temel argümanları arasındaydı.