Tarihi boyunca 916 yıl kilise ve 481 yıl cami olarak hizmet veren Ayasofya, 1934’te Bakanlar Kurulu kararıyla müzeye dönüştürülmüştü. 86 yıllık müze statüsünün ardından, Danıştay kararıyla yeniden asli kimliğine kavuşan Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi, ibadete açıldığı 2020 yılından bu yana yaklaşık 40 milyon ziyaretçi ağırlayarak büyük bir ilgi odağı oldu.
Danıştay Kararı ve Yeniden İbadete Açılış
Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği’nin açtığı dava sonucunda, Danıştay 10. Dairesi, 10 Temmuz 2020’de tarihi bir karara imza attı. Daire, Ayasofya’nın camiden müzeye dönüştürülmesine ilişkin 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını oy birliğiyle iptal etti. Bu kararın hemen ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ayasofya’nın Diyanet İşleri Başkanlığı’na devredilerek cami olarak hizmet vermesini sağlayan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ni imzaladı. Tarihi yapı, 86 yıl aradan sonra 24 Temmuz 2020‘de kılınan Cuma namazıyla yeniden ibadete açıldı.
İlim ve Kültür Merkezi Olarak Ayasofya
İstanbul Müftüsü Prof. Dr. Safi Arpaguş, Ayasofya’nın tarih boyunca etrafındaki medreselerle bir ilim ve kültür merkezi olduğunu vurguladı. Bu geleneği canlandırmak amacıyla çalışmalara başlandığını belirten Arpaguş, yürütülen faaliyetleri şöyle anlattı:
- İlk aşamada tefsir, hadis ve kıraat dersleri başlatıldı.
- Her Cuma hikmet dersleri, Cumartesi günleri ise Buhari-i Şerif hadis dersleri düzenleniyor.
- Fatih Sultan Mehmet Han’ın vakfiyesine uygun olarak düzenli hatimler okunuyor.
- Kandil geceleri, milli ve dini bayramlarda özel programlar yapılıyor.
- İmam hatip liseleri ve ilahiyat fakülteleri ile ortak faaliyetler gerçekleştiriliyor.
“Ayasofya’daki imamlarımız hem cemaatimizin hem gelen öğrencilerin Kur’an eğitimiyle ilgileniyorlar. Müezzinlerimiz yine güzel sesleriyle okudukları gibi okutmaya çalışıyorlar. Ayasofya’nın kubbesinden, minaresinden o ilahi nidayı eksik etmemeye çalışıyorlar.” – Prof. Dr. Safi Arpaguş
Turist Ziyaretleri ve İbadet Alanı Düzenlemesi
Ayasofya’nın UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan bir yapı olduğunu hatırlatan Arpaguş, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün idaresinde yeni bir düzenleme yapıldığını belirtti. Bu düzenlemeyle caminin üst katları turistlerin ziyaretine açılırken, alt kat tamamen Müslümanların ibadetine ayrıldı. Bu sayede ibadet edenler ile ziyaretçiler arasındaki karmaşanın önüne geçilmiş oldu.
İslamiyet’i Seçenlere Rehberlik
Prof. Dr. Arpaguş, camiyi ziyaret edip Müslüman olmak isteyen kişilerin İstanbul Müftülüğü’ne yönlendirildiğini belirtti. Burada resmi ihtida töreni düzenlendiğini, kişiye İslam’ın esaslarının anlatıldığını ve Diyanet İşleri Başkanlığı’nın farklı dillerde hazırladığı yaklaşık 20 eserden oluşan bir setin hediye edildiğini ifade etti. Müftülük birimlerinin, ihtida eden kişilerle iletişimi sürdürerek dini yaşantılarına destek olduğunu da ekledi.
“40 Milyon Ziyaretçi Ağırladık”
İstanbul Müftüsü Arpaguş, 24 Temmuz 2020’deki açılıştan bu yana Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nin gördüğü yoğun ilgiyi rakamlarla açıkladı: “Gerek yurt dışından, gerekse yurt içinden ziyaret etmek ve ibadet etmek amaçlı, yerli ve yabancı ziyaretçiler bağlamında bugüne kadar yaklaşık olarak 40 milyon ziyaretçi ağırlandı. Son yıllarda, özellikle pandemi sonrası yıllarda ciddi bir rağbet var. Her yıl yaklaşık 10-15 milyon arasında bir ziyaretçiyle artık günümüzde 40 milyonu yakalamış durumdayız.”