Ermenistan’da Sular Durulmuyor: Paşinyan’dan Kilise İçin Tartışmalı Reform Hamlesi
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile Ermeni Apostolik Kilisesi arasındaki gerilim, Paşinyan’ın kiliseye yönelik kapsamlı bir reform planı sunmasıyla yeni bir evreye girdi. Ermenistan resmi haber ajansı Armenpress’in haberine göre Paşinyan, bu planı ülkenin ve toplumun yenilenmesi için “ruhani bir hedef” olarak nitelendirdi.
Paşinyan’ın Dört Aşamalı Reform Planı
Başbakan Paşinyan, mevcut ruhani lider II. Garegin‘in görevden alınmasını merkeze alan reform planının detaylarını kamuoyu ile paylaştı. Bu adımın, kendilerini yenilemeyi ve ülkedeki ahlaki standartları yeniden inşa etmeyi amaçladığını vurgulayan Paşinyan, “Amacımız, II. Garegin’i, bekarlık yeminini bozan başka bir rahiple değiştirmek değil,” ifadelerini kullandı. Planın ana hatları şu şekilde sıralanıyor:
- Katolikos makamı II. Garegin’den alınacak ve yerine geçici olarak herhangi bir “iyi rahip” Katolikos Vekili olarak atanacak.
- Atanan vekil, Katolikos “tahtında” kalıcı bir hak iddia edemeyecek.
- Ermeni Apostolik Kilisesi’nin yeni kuralları onaylanana kadar Katolikos makamı için seçim düzenlenmeyecek.
- Kilise Kanunu onaylandıktan sonra yapılacak seçimlerde, tüm adayların ahlaki bütünlüğü ve geçmiş davranışları titizlikle incelenecek.
Paşinyan, bu reform hareketine bizzat öncülük edeceğini ve kendisinin de belirlenecek dini kriterlere uymak zorunda olacağını belirtti.
Hükümet ve Kilise Arasındaki Gerilimin Perde Arkası
Ermenistan’da hükümet ile kilise arasındaki ilişkiler son dönemde oldukça gergin bir seyir izliyor. Kilise kanadı, Paşinyan hükümetini Azerbaycan‘a karşı tavizkar bir politika izlemekle suçluyor. Buna karşılık Paşinyan, kiliseyi “devlet işlerine karışmak” ve “iktidarı ele geçirmeye çalışmakla” itham ediyor.
Başbakan Paşinyan, II. Garegin’in bekarlık yeminini bozarak çocuk sahibi olduğunu ve bu nedenle dini liderlik vasfını kaybettiğini öne sürüyor. Ayrıca, “kriminal oligarşik ruhban sınıfının iktidarı gasp etme planı” yaptığını iddia etmişti.
Protestolar ve Tutuklamalar
Gerilim, Azerbaycan’a 4 Mayıs 2024’te Gazah ilindeki dört köyün iade edilmesi kararının ardından tırmanışa geçti. Ermeni Kilisesi’nin çağrısıyla başkent Erivan’a yürüyüşler düzenlendi ve ülke genelinde protestolar yapıldı. Bu süreçte Ermenistan Ulusal Güvenlik Servisi çok sayıda kişiyi gözaltına aldı.
Hükümeti yasa dışı yollarla devirmeyi planlamakla suçlanan ve aralarında Başpiskopos Bagrat Galstanyan‘ın da bulunduğu 15 kişi mahkeme tarafından tutuklandı. Ayrıca, Eçmiadzin’deki kilise merkezine düzenlenen operasyonda gözaltına alınan Şirak Başpiskoposu Mihail Ajapahyan‘ın da tutuklu yargılanmasına karar verildi.
İstifa çağrılarına yanıt veren Başbakan Paşinyan ise yönetim değişikliğinin ancak halkın iradesiyle, yani seçimle mümkün olabileceğini vurguluyor.