Ermenistan’da Kilise ve Hükümet Arasında Reform Gerilimi
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Ermeni Apostolik Kilisesi’nde köklü bir değişim öngören reform planını kamuoyuna açıkladı. Ermenistan’ın resmi haber ajansı Armenpress’in haberine göre Paşinyan, bu planın merkezine kilisenin ruhani lideri II. Garegin‘in görevden ayrılmasını koydu. Paşinyan, bu adımın yalnızca kiliseyi değil, aynı zamanda devleti ve toplumu da yenilemek için “ruhani bir hedef” taşıdığını belirtti.
Başbakan, reformun amacının kendilerini yenilemek ve ülkedeki ahlaki standartları yeniden inşa etmek olduğunu vurgulayarak, “Bu bağlamda amacımız, II. Garegin’i, bekarlık yemini bozan başka bir rahiple değiştirmek değil,” ifadelerini kullandı.
Reform Planının Ana Hatları
Paşinyan tarafından sunulan plana göre, reform süreci şu adımları içerecek:
- Katolikos makamı, II. Garegin’den alınacak.
- Herhangi bir “iyi rahip”, geçici olarak Katolikos Vekili olarak atanacak.
- Atanan vekil, Katolikos “tahtında” kalıcı bir hak iddia edemeyecek.
- Ermeni Apostolik Kilisesi’nin yeni kuralları onaylanana kadar Katolikos makamı için seçim düzenlenmeyecek.
- Yeni Kilise Kanunu onaylandıktan sonra yapılacak seçimlerde, tüm adayların ahlaki bütünlüğü ve davranışları titizlikle incelenecek.
Paşinyan, reform hareketine bizzat önderlik edeceğini ve kendisinin de belirlenecek dini kriterleri karşılamak zorunda olacağını ifade etti.
Hükümet ile Kilise Arasındaki Gerilim Tırmanıyor
Son dönemde Ermeni Apostolik Kilisesi ile Paşinyan hükümeti arasında ciddi bir gerilim yaşanıyor. Kilise, Paşinyan yönetimini Azerbaycan’a taviz vermekle suçlarken, Paşinyan ise kiliseyi “devlet işlerine karışmak” ve “iktidarı ele geçirmeye çalışmakla” itham ediyor.
Karşılıklı Suçlamalar ve Tutuklamalar
Paşinyan, II. Garegin’in bekarlık yeminini bozarak çocuk sahibi olduğunu ve bu nedenle dini liderlik vasfını yitirdiğini öne sürüyor. Başbakan, “kriminal oligarşik ruhban sınıfının iktidarı gasp etme planı” yaptığını iddia etmişti. Bu iddiaların ardından Ermenistan Ulusal Güvenlik Servisi, aralarında Başpiskopos Bagrat Galstanyan‘ın da bulunduğu çok sayıda kişiyi gözaltına almış ve 15 kişi hükümeti devirme planı suçlamasıyla tutuklanmıştı. Ayrıca, Eçmiadzin’deki kilise merkezine düzenlenen operasyonda gözaltına alınan Şirak Başpiskoposu Mihail Ajapahyan‘ın da tutuklu yargılanmasına karar verilmişti.
Gerilimi tetikleyen olaylardan biri de, 4 Mayıs 2024’te Gazah ilindeki 4 köyün Azerbaycan’a iade edilmesiydi. Bu kararın ardından Ermeni Kilisesi’nin çağrısıyla başkent Erivan’a yürüyüşler düzenlenmiş ve ülke genelinde protestolar yapılmıştı. Paşinyan, istifasını talep eden kiliseye, yönetim değişikliğinin ancak seçimle mümkün olabileceği yanıtını vermişti.