Sivas’taki Arkeolojik Kazılarda Tarihi Keşif
Sivas’taki Kayalıpınar kazı alanında, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izniyle yürütülen çalışmalar yeni bir boyut kazandı. Koç Üniversitesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü’nden Doç. Dr. Çiğdem Maner başkanlığındaki ekip, Hitit dönemine ait çok önemli bir sırrı araladı. Bugüne kadar eski Asur ticaret kolonileri, Hitit, Roma ve Bizans dönemlerine ait pek çok kalıntının gün yüzüne çıkarıldığı alanda bu yılki buluntular büyük heyecan yarattı.
3 Temmuz’da başlayan yeni dönem kazılarına Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinden ve yurt dışından 23 kişilik uzman bir ekip katılıyor. Doç. Dr. Maner, “Farklı bilim dallarından arkeolog, tarihçi, Hititolog ve antropolog gibi kazıya katılan ekip üyelerimiz var.” diyerek çalışmanın multidisipliner yapısına dikkat çekti. Eylül ortasına kadar sürecek çalışmalarla hem yeni alanların açılması hem de kazı alanının çevre düzenlemesinin tamamlanması hedefleniyor.
Hititlerin Gizemli Kehanet Tableti Ortaya Çıktı
Bu yılki kazıların en dikkat çekici bulgusu, eksiksiz ve hasarsız bir şekilde ele geçen Hitit dönemine ait kuş kehanet metni oldu. Doç. Dr. Çiğdem Maner, buluntunun önemini şu sözlerle açıkladı:
“Bu yıl güzel bir buluntumuz oldu. Hitit dönemine ait kuş kehanet metni bulundu. Bu buluntuyu diğerlerinden ayıran ve özel kılan en önemli unsur, tabletin ortasında bir delik olması. Delik çeperinde ip izleri olduğunu tespit ettik. Bu izler tabletin bir yere asıldığını ya da boyuna asılarak kullanıldığını düşündürüyor.”
Tabletin önü, arkası ve kenarlarının yazılı olduğunu belirten Maner, ilk incelemelerde metnin kuşların uçuşuyla ilgili kehanetler içerdiğini saptadıklarını belirtti. Bu tür metinler, Hititlerin tanrılarla iletişim kurmak için kullandığı önemli fal araçları olarak biliniyor.
Samuha: Tanrıça İştar’ın Kült Merkezi
Kazı alanının, Hititlerin kutsal şehri Samuha olduğu düşünülüyor. Samuha, hem Anadolu ve Mezopotamya hem de Eski Asur ve Hitit metinlerinde Tanrıça İştar‘ın en önemli kült merkezlerinden biri olarak geçiyor. Maner, bölgede bulunan çivi yazılı metinlerin genellikle kült ile ilişkili olduğunu ve bu yeni kehanet metninin de bu bağlamda değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti.
Mühür Baskıları ve Gelecek Çalışmalar
2023 ve 2024 kazı sezonlarında, farklı unvanlara sahip kişilere ait 50’nin üzerinde mühür baskısı da ortaya çıkarıldı. Ekip, bu mühürlerin kullanıldığı “mühürleme binası” olduğunu düşündükleri katmana ulaşmaya çalışıyor. Ancak bu alana ulaşmak için üst katmandaki Erken Hristiyanlık dönemi mezar kalıntılarının titizlikle kaldırılması gerekiyor.
Doç. Dr. Maner, gelecek planlarına dair şunları kaydetti: “Çalışmalarımızın ilerleyen aşamasında bulduğumuz mühür baskılarından kil örnekleri alarak çevredeki diğer Hitit yerleşim yerlerindeki buluntularla karşılaştırmak istiyoruz. Bu şekilde Hitit yerleşim yerleri arasındaki iletişimi ve ticari ilişkileri anlama şansına sahip olacağız.”
