BM Raporu: Taliban, Geri Dönen Afganlara İşkence Uyguluyor
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yayımlanan yeni bir rapor, Taliban yönetiminin, komşu ülkeler Pakistan ve İran’dan zorla geri gönderilen Afgan vatandaşlarına yönelik ciddi insan hakları ihlallerinde bulunduğunu ortaya koydu. Rapora göre, kimlikleri veya kişisel geçmişleri nedeniyle hedef alınan bu kişiler, işkence ve tehditlerle karşılaşıyor.
Pakistan ve İran, ülkelerinde yasa dışı olarak bulunan milyonlarca Afganı sınır dışı etme sürecini hızlandırırken, Taliban yönetimi ise bu kişilere ülkelerine dönme çağrısı yapıyordu. 2021’de iktidara geldikten sonra ülkeden ayrılanlara af sözü veren Taliban’ın bu taahhütlerinin aksine, geri dönen bazı kişilerin zulümle yüzleştiği belirtiliyor.
İnsan Hakları İhlalleri ve Misilleme Korkusu
BM’nin Afganistan misyonu tarafından hazırlanan raporda, geri dönen bazı kişilerin cinsiyetleri, eski meslekleri veya Batı destekli önceki hükümetle olan bağları nedeniyle ciddi tehlike altında olduğu vurgulandı. Raporda belgelenen ihlaller arasında şunlar yer alıyor:
- Keyfi tutuklamalar
- İşkence ve kötü muamele
- Kişisel güvenliğe yönelik doğrudan tehditler
Raporda, bazı kişilerin Taliban’ın misillemesinden çekindikleri için saklandıkları veya sürekli yer değiştirmek zorunda kaldıkları ifade ediliyor.
Tanıklıklar ve Korkunç Detaylar
Rapor, mağdurların dehşet verici tanıklıklarına da yer veriyor. Eski bir hükümet yetkilisi, 2023’te Afganistan’a döndükten sonra yaşadıklarını BM misyonuna şöyle anlattı:
“Gözaltına alındım ve sopalar ile kablolarla ağır şekilde işkence gördüm. Su işkencesine maruz bırakıldım ve sahte infaz yaşadım.”
Kendisini ikili cinsiyet tanımlarının dışında gören bir başka kişi ise silah dipçiğiyle dövüldüğünü aktardı.
Uluslararası Tepkiler ve Taliban’ın Yanıtı
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, duruma ilişkin yaptığı açıklamada, kimsenin kimliği ya da geçmişi nedeniyle zulüm riski bulunan bir ülkeye geri gönderilmemesi gerektiğini vurguladı. Türk, “Bu durum özellikle kadın ve kız çocukları için geçerlidir. Sırf cinsiyetlerinden ötürü onlara yönelik uygulamalar başlı başına bir zulümdür” dedi.
Taliban yetkilileri ise rapora verdikleri yanıtta, geri dönenlere kötü muamele yapıldığı iddialarını kesin bir dille reddetti. Kimsenin kimliği veya geçmişi nedeniyle şiddet ya da tehdide maruz kalmadığını savunan yetkililer, dönenlere belge, ulaşım ve yeniden yerleşim gibi konularda destek sağlandığını ve İçişleri Bakanlığı tarafından “sıcak bir karşılama” yapıldığını belirtti.
Milyonlarca Afgan İçin Belirsiz Gelecek
On yıllardır süren çatışmalar nedeniyle ülkelerini terk eden milyonlarca Afgan, bugün hem kitlesel sınır dışı uygulamalarıyla hem de uluslararası desteğin azalmasıyla belirsiz bir gelecekle karşı karşıya. ABD’de yaşayan binlerce Afgan da, eski Başkan Donald Trump döneminde alınan bir kararın mahkeme tarafından onanmasıyla sınır dışı edilme tehlikesiyle yüzleşiyor. ABD İç Güvenlik yetkilileri, Afganistan’daki durumun iyileştiğini öne sürse de, yardım grupları ülkenin hala son derece tehlikeli olduğunun altını çiziyor.